سندروم پیش از قاعدگی (Premenstrual syndrome) که اصطلاحا PMS نامیده می­‌شود، ترکیبی از علائم و نشانه‌­هاست که بسیاری از خانم‌­ها حدود یک تا دو هفته پیش از آغاز عادت ماهانه خود، آن را تجربه می­‌کنند. بیش از 90 درصد زنان در این ایام، به مشکلاتی مثل نفخ، سر درد و بدخلقی دچار می­‌شوند. برای برخی از زنان، این وضعیت به قدری شدید است که ممکن است آن­‌ها را از حضور در محل کار یا تحصیل بازدارد. اما در بیشتر موارد این علائم خفیف بوده و قابل کنترل است. اگر دچار سندروم پیش از قاعدگی شدید هستید، مشاوره با یک پزشک متخصص می‌­تواند تا حد زیادی به شما در کنترل و مدیریت نشانه­‌ها کمک کند. اما نوع خفیف این عارضه را می­‌توان به کمک راهکارهای گفته شده در ادامه این مقاله تسکین داد.

چه شرایطی را سندروم پیش از قاعدگی می­‌نامند؟

سندروم پیش از قاعدگی، ترکیبی از علائم جسمی و عاطفی است که بسیاری از زنان، پس از تخمک گذاری تا پیش از آغاز قاعدگی به آن مبتلا می­‌شوند. محققان معتقدند که این مسئله به کاهش سطح هورمون­‌های استروژن و پروژسترون در روزهای پس از تخمک گذاری مرتبط است. علائم سندروم پیش از قاعدگی، چند روز پس از شروع قاعدگی، با افزایش مجدد سطح هورمون­‌ها برطرف می­‌شود.

برخی از خانم­‌ها هیچ نشانه‌­ای از سندروم پیش از قاعدگی بروز نمی­‌دهند یا این نشانه­‌ها در آن­‌ها بسیار خفیف است. اما در برخی دیگر از زنان، علائم به قدری شدید است که زندگی عادی و روزمره آن­ها را دچار اختلال خواهد کرد. علائم شدید سندروم پیش از قاعدگی ممکن است نشانه‌­ای از اختلال دیسفریک پیش از قاعدگی (PMDD) باشد. این عارضه، با قطع قاعدگی به دلیل بارداری یا یائسگی برطرف می­‌شود. البته بعد از پایان بارداری احتمالا علائم آن برمی­‌گردند.

چه کسانی به سندروم پیش از قاعدگی دچار می­‌شوند؟

سه نفر از هر چهار زن معتقدند که در دوره­ای از زندگی خود، علائم سندروم پیش از قاعدگی را تجربه کرده‌­اند. کمتر از 5 درصد زنان هم در سنین باروری به فرم شدیدتر سندروم پیش از قاعدگی که به اختلال دیسفریک پیش از قاعدگی معروف است، دچار می­‌شوند. سندروم پیش از قاعدگی، بیشتر در زنانی روی می‌­دهد که:

• استرس شدیدی در زندگی دارند.
• سابقه خانوادگی افسردگی دارند.
• سابقه شخصی افسردگی یا افسردگی پس از زایمان داشته‌­اند.

 

آیا سندروم پیش از قاعدگی با افزایش سن تغییر می‌­کند؟

پاسخ این سوال مثبت است. علائم سندروم پیش از قاعدگی ممکن است با رسیدن به اواخر دهه 30 و 40 یا نزدیک شدن به دوره یائسگی بهتر یا بدتر شود. این امر به ویژه در زنانی که خلق و خوی آن­ها نسبت به تغییرات سطح هورمون­‌ها در طول چرخه قاعدگی، آسیب پذیر است، بیشتر دیده می‌­شود. در طی سال­‌های منتهی به یائسگی، سطح هورمون­‌های استروژن و پروژسترون به شکلی غیر قابل پیش بینی، افزایش یا کاهش می‌­یابد. در این زمان، ممکن است تغییرات خلقی ناشی از سندروم پیش از قاعدگی در فرد، بهتر یا بدتر شود. بعد از یائسگی و زمانی که دیگر عادت ماهانه روی نمی­‌دهد، این عارضه هم متوقف خواهد شد.

سندروم پیش از قاعدگی چه علائمی دارد؟

علائم این سندروم در زنان بسیار متفاوت است. ممکن است فرد علائم جسمی مثل نفخ یا علائم عاطفی مانند غم یا هر دو را تجربه کند. هم­‌چنین این علائم ممکن است در طول زندگی فرد هم دچار تغییرات زیادی شوند. علائم جسمی سندروم پیش از قاعدگی عبارتند از:

• پستان­‌های متورم و حساس
• یبوست یا اسهال
• احساس نفخ و تجمع گاز در شکم
• سر درد
• کمر درد
• احساس کلافه بودن
• حساسیت به نور و سر ور صدا

علائم عاطفی سندروم پیش از قاعدگی هم عبارتند از:

• تحریک پذیری یا پرخاشگری
• مشکل در تمرکز و حافظه
• تنش یا اضطراب
• افسردگی، غم و گریه
• نوسانات خلقی
• عدم تمایل به رابطه جنسی

دل درد و کمر، کلافه بودن و حساسیت به نور و صدا، از علائم سندروم پیش از قاعدگی است. 

چه طور می‌­توان سندروم پیش از قاعدگی را کنترل کرد؟

بیشتر علائم سندروم پیش از قاعدگی را می‌­توان با داروهای بدون نسخه مثل داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی، تغییرات رژیم غذایی و ورزش کنترل کرد. برای بسیاری از زنان، تغییر سبک زندگی می­تواند اثرات شگرفی در درمان این عارضه داشته باشد. افرادی که به انواع شدید سندروم پیش از قاعدگی دچار هستند، ممکن است نیاز به مصرف دارو پیدا کنند. گزینه­‌های درمانی و کنترلی که در ادامه به آن‌­ها اشاره می­‌کنیم، می­‌تواند به بهبود نوسانات خلقی و سلامت جسمی و روحی زن در روزهای پیش از قاعدگی کمک کند. این موارد عبارتند از:

ورزش

فعالیت بدنی می­‌تواند باعث بالا رفتن خلق و خو و بهبود افسردگی شود. برخی از پزشکان معتقدند که اندورفین -ماده شیمیایی که در حین ورزش از مغز ترشح می‌­شود- می­‌تواند به خنثی کردن برخی از تغییرات هورمونی منجر به سندروم پیش از قاعدگی کمک کند. از سوی دیگر، ورزش می­‌تواند انرژی را افزایش داده و باعث بهبود گرفتگی عضلات بدن، گوارش و کاهش نفخ شود. ورزش کردن باعث می­‌شود که فرد احساس بهتری نسبت به خود، جسم و روح خود داشته باشد. ورزش‌­های هوازی مانند پیاده روی، دوچرخه سواری، دویدن و شنا در کاهش علائم سندروم پیش از قاعدگی بسیار موثر هستند.

ورزش به کاهش علائم سندروم پیش از قاعدگی کمک می‌کند

وعده‌­های غذایی کوچک

خوردن چند وعده غذایی کوچک و سبک به جای دو یا سه وعده غذایی پر حجم، می‌­تواند به کاهش عوارض جسمی سندروم پیش از قاعدگی کمک کند. یک وعده غذایی سنگین، به ویژه غذاهایی که حاوی کربوهیدرات زیادی هستند، می­‌تواند باعث تغییر در سطح قند خون شده و علائم را تشدید کند. پزشکان معتقدند که پایین بودن قند خون می‌­تواند باعث ایجاد احساس ناراحتی، گریه و تحریک پذیری شدید در زنان شود و نشانه‌­های سندروم پیش از قاعدگی را تشدید کند. توصیه می‌­شود که حداقل شش وعده غذایی کوچک در طول روز مصرف شود تا سطح قند خون بدن ثابت باقی بماند.

مصرف مکمل­‌های کلسیم

تحقیقی که در سال 2009 بر روی زنان دانشجوی مبتلا به سندروم پیش از قاعدگی انجام شد، نقش مصرف مکمل کلسیم را در کاهش علائم این عارضه تایید کرد. در این آزمایش، زنانی که رژیم غذایی خود را با مصرف 500 میلی­‌گرم کلسیم بیشتر در روز تکمیل کردند، به طور قابل توجهی افسردگی و خستگی کمتری نسبت به کسانی که از مکمل کلسیم استفاده نکرده بودند، داشتند. گرچه هنوز علت این مسئله کاملا روشن نیست، اما محققان معتقدند که دریافت مکمل کلسیم می‌­تواند به کاهش تغییرات خلقی شدید مربوط به سندروم پیش از قاعدگی کمک کند.

خودداری از مصرف کافئین، الکل و خوراکی‌­های شیرین

کاهش مصرف قهوه، چای و سایر نوشیدنی­‌های کافئین دار به مدت دو هفته قبل از آغاز قاعدگی، ممکن است تغییرات بزرگی در نوسانات خلق و خو ایجاد کند. زیرا کافئین می‌­تواند اضطراب، عصبی شدن و بی‌­خوابی را تشدید کند. کاهش مصرف الکل هم جزو مواردی است که می­‌تواند باعث کاهش احساس افسردگی در فرد شود. کاهش مصرف غذاها و نوشیدنی­‌های شیرین مانند شکلات، نوشابه و… به ویژه در هفته پیش از پریود، می‌­تواند با جلوگیری از تغییرات خلقی ناشی از نوسان قند خون، به کاهش علائم شدید سندروم پیش از قاعدگی کمک کند.

برای جلوگیری از درد ناشی از سندورم پیش از قاعدگی، از خوردن مواد شیرین و کافئین دار خودداری کنید.

کنترل استرس

استرس می­‌تواند به تشدید علائم سندروم پیش از قاعدگی منجر شود. بنابراین یافتن راه­‌هایی که بتواند به کاهش استرس کمک کند، ممکن است در کاهش عوارض ناشی از سندروم پیش از قاعدگی اثرگذار باشد. تکنیک­‌هایی مانند مراقبه، تنفس عمیق و انجام تمرینات یوگا، از مواردی هستند که می‌­توانند با القای آرامش و رهایی ذهن، فرد را از شر استرس خلاص کنند. درمان­‌های فردی و گروهی کاهش استرس، به عنوان یک روش درمانی موثر برای درمان تغییرات خلقی شدید و ناتوان کننده در زنان مبتلا به سندروم پیش از قاعدگی شناخته شده‌­اند.

مصرف دارو برای درمان افسردگی

ثابت شده است که داروهای ضد افسردگی که به نام مهار کننده­‌های انتخابی جذب مجدد سروتونین (SSRI) شناخته می‌­شوند، می­‌توانند با تغییر سطح سروتونین مغز، برای درمان زنان مبتلا به PMS و PMDD به کار گرفته شوند. البته مصرف هر دارویی همیشه به تجویز پزشک نیاز دارد. سعی کنید که از مصرف خودسرانه دارو خودداری کنید و تصمیم گیری در مورد نیاز بدن به مصرف دارو را به پزشک واگذار کنید.

روان درمانی

شواهد زیادی وجود دارد که نشان می‌­دهد روان درمانی، یک روش موثر برای تسکین علائم پیش از قاعدگی است. روان درمانی به افراد مبتلا به اضطراب، افسردگی و سایر مشکلات روحی و روانی کمک می‌­کند تا بدانند که چگونه تغییرات هورمونی بر تفکر و خلق و خوی آن­‌ها در طول دوران پیش از قاعدگی اثر می‌­گذارد. این روش درمانی می‌­تواند به اندازه داروهای ضد افسردگی در کمک به مدیریت PMS و PMDD موثر باشد.

آیا می‌­توان با مصرف مواد غذایی به مقابله با سندروم پیش از قاعدگی پرداخت؟

می­‌توان به کمک عادات غذایی، به راحتی میزان نفخ و گرفتگی عضلات ناشی از سندروم پیش از قاعدگی را کاهش داد. برای این کار کافی است از خوراکی­‌هایی مانند چیپس و شکلات صرف نظر کرده و به دنبال مصرف غذاهای سرشار از ویتامین­‌ها، مواد معدنی و فیبر باشید. بهتر است مصرف نمک را هم کاهش دهید؛ چون نمک با احتباس آب در بدن، باعث تشدید نفخ، افزایش حساسیت و تحریک پذیری پستان­‌ها خواهد شد. توصیه می‌­شود که مبتلایان به سندروم پیش از قاعدگی، برای بهبود حال خود به سراغ غذاهای زیر بروند:

ماست کم چرب

اگر به دنبال یک میان وعده سیر کننده و مفید هستید، ماست بخورید. یک فنجان ماست کم چرب یا فاقد چربی، بهترین منبع کلسیم است که حدود 25 درصد نیاز روزانه بدن به کلسیم را تامین می­‌کند. محققان دریافتند که مصرف لبنیات به ویژه اگر با ویتامین D غنی شده باشند، می‌­تواند عوارض ناشی از سندروم پیش از قاعدگی را تا 40 درصد کاهش دهد.

ماهی

محققان دانشگاه ماساچوست دریافتند که وجود منابع ویتامین D در تغذیه زنان، می­‌تواند باعث کاهش علائم سندروم پیش از قاعدگی در آنان شود. یکی از بهترین منابع غذایی ویتامین D، ماهی سالمون است. هم­چنین این ماده غذایی از بهترین منابع تامین ویتامین B6 است که می‌­تواند به کاهش تحریک پذیری و حساسیت پستان­‌ها کمک کند. اگر به ماهی سالمون دسترسی ندارید، ماهی قزل آلا، خال مخالی، ساردین یا شاه ماهی را امتحان کنید. توجه کنید که بدن انسان قادر به جذب یا استفاده از کلسیم بدون ویتامین D نیست، بنابراین حتما از منابع حاوی ویتامین D در کنار لبنیات استفاده کنید.

ماست، ماهی، تخم مرغ و موادغذایی دارای ویتامین B برای مقابله با سندروم پیش از قاعدگی مفید هستند.

کلم بروکلی

استفاده از سبزیجات تازه می‌­تواند نقش موثری در مقابله با علائم سندروم پیش از قاعدگی داشته باشد. کلم بروکلی یک ماده غذایی اصلی و مهم در هر رژیم غذایی است که فوائد زیادی برای سلامتی  عمومی بدن دارد. ویتامین A، E، C، B6 و مواد معدنی مثل کلسیم، منیزیم و پتاسیم از جمله موادی هستند که با خوردن کلم بروکلی به بدن می­‌رسند. محققان دانشگاه ماساچوست دریافتند که ویتامین A از جمله موادی است که می­‌تواند به تنظیم اثرات هورمونی در زنان کمک کند. کلم بروکلی منبع خوبی از فیبر هم هست که به تنظیم سطح استروژن و بهبود عملکرد گوارشی بدن کمک می‌­کند. مصرف این ماده غذایی، به ویژه برای زنانی که از یبوست در اثر سندروم پیش از قاعدگی رنج می‌­برند، بسیار مفید است.

تخمه کدو

دانه کدو تنبل، سرشار از مواد مغذی مثل منیزیم و منگنز است که تا حد زیادی می­‌تواند علائم سندروم پیش از قاعدگی را کاهش دهد. منیزیم می­‌تواند به بهبود روحیه، خلق و خو و مبارزه با احتباس آب در بدن کمک کند. از سوی دیگر، منگنز هم تحریک پذیری و تنش ناشی از سندروم پیش از قاعدگی را کاهش می‌­دهد. با مصرف تخمه کدوی غنی از مواد مغذی، آهن، فیبر، روی و اسیدهای چرب امگا3 مورد نیاز بدن خود را دریافت می­‌کنید.

تخم مرغ

تخم مرغ یک نیروگاه تغذیه‌­ای است. تحقیقات جدید نشان داده‌­اند که افراد سالم می‌­توانند روزانه یک تخم  مرغ مصرف کنند، بدون این که سطح کلسترول خون آن‌­ها افزایش یابد. البته این امر منوط به کاهش چربی­‌های ناسالم در رژیم غذایی است. تخم مرغ قادر است به مبارزه با سندروم پیش از قاعدگی کمک کند؛ زیرا منبع خوبی از ویتامین B6، D و E است. مطالعه‌­ای که بر روی 116 هزار نفر انجام گرفته، نشان داده است که یک رژیم غذایی غنی از ویتامین B هم می­‌تواند مانند ویتامین D، به کاهش علائم سندروم پیش از قاعدگی کمک کند. هم­‌چنین ویتامین E یکی دیگر از مواد مغذی­‌ای است که می‌­تواند در درمان سندروم پیش از قاعدگی نقش داشته باشد. این ویتامین نقش موثری در کنترل مواد شیمیایی مغز دارد که باعث کاهش عوارض ناشی از این سندروم خواهد شد.

کره بادام زمینی

بادام زمینی و کره تولید شده از آن، از بهترین مواد غذایی برای تامین ویتامین B6 و منیزیم هستند. غذاهای حاوی منیزیم بعد از غذاهای غنی از کلسیم، دومین منبعی هستند که باعث کاهش علائم سندروم پیش از قاعدگی می­‌شوند. منیزیم باعث تنظیم سروتونین می­‌شود. سروتونین یکی از مواد شیمیایی است که از مغز ترشح می­‌شود و در کاهش علائم افسردگی نقش دارد. دریافت منیزیم به بهبود روحیه افراد کمک کرده و هم­‌چنین از نفخ شکم جلوگیری می­‌کند. بادام زمینی شور را با انواع بی نمک و کم نمک آن جایگزین کنید، چون نمک زیاد منجر به تجمع آب اضافی در بدن و نفخ می‌­شود. هم‌­چنین لازم است که از مصرف بیش از حد بادام زمینی خودداری کنید، چون این دانه مغذی کالری زیادی دارد و می­تواند باعث اضافه وزن شود.

موز

موز را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. موز سرشار از منیزیم، پتاسیم و ویتامین B6 است که می­‌تواند احساس نفخ و حبس آب در بدن را متوقف کند. کمبود پتاسیم باعث گرفتگی عضلات خواهد شد. این مسئله می‌­تواند در روزهای پیش از قاعدگی باعث ایجاد احساس ناخوشایندی در زنان شود. پتاسیم موجود در یک موز به خوبی جایگزین پتاسیمی می­‌شود که در طی یک یا دو ساعت ورزش از دست می­‌رود. اما اگر تمایلی به مصرف موز ندارید، می­‌توانید به جای آن یک پرتقال مصرف کنید.

چای بابونه

چای بابونه یکی از مواردی است که متخصصان برای کمک به کاهش علائم سندروم پیش از قاعدگی توصیه می­‌کنند. زیرا این چای دارای خواصی است که می‌­تواند به رفع اسپاسم عضلات کمک کرده و از شدت گرفتگی‌­های قاعدگی بکاهد. یک فنچان چای بابونه طبیعی گرم و بدون کافئین، می­‌تواند در هنگام حملات سندروم پیش از قاعدگی تسکین دهنده بوده و اضطراب و تحریک پذیری ناشی از تغییرات هورمونی در این روزها را کاهش دهد. جایگزین کردن دمنوش‌­های طبیعی به جای نوشیدنی‌­های حاوی کافئین، به کاهش حساسیت پستان­‌ها و کاهش تحریک پذیری فرد کمک می­‌کند، البته در صورتی که بدون افزودنی­‌های شیرین مصرف شود.

کلام آخر

مشاوره با یک پزشک متخصص و آگاه همواره می­‌تواند در بهبود وضعیت سلامتی افراد اثرگذار باشد. لازم است که افراد بتوانند به خوبی علائم و نشانه­‌های این عارضه را شناسایی کرده و نسبت به درمان متناسب با وضعیت بدنی خود اقدام کنند. البته ارتباط با پزشک متخصص از طریق مراجعه حضوری به پزشک ممکن است همیشه آسان و در دسترس نباشد. به همین دلیل روش­‌های دیگری برای تماس با پزشکان در سال­‌های اخیر جایگزین شده‌­اند که ساده­‌تر، ارزان­‌تر و در دسترس‌­تر هستند. سامانه خدمات آنلاین پزشکی- سلامت مشوِرَپ یکی از سامانه­‌هایی است که امکان دسترسی آسان کاربران خود را به صدها پزشک متخصص در تمام ساعات شبانه روز و تمام روزهای هفته فراهم کرده است. برای برقراری ارتباط با پزشکان این سامانه، می‌توانید به وب­سایت یا اپلیکیشن مشوِرَپ مراجعه کرده کرده و از طریق تماس تلفنی، متنی یا تصویری با پزشک مورد نظر خود گفت­و­گو و پاسخ سوالات خود را دریافت کنید. برای دریافت اپلیکیشن می‌­توانید به بخش دانلود اپلیکیشن در وب­سایت مشوِرَپ مراجعه کنید.

منابع

_{www.everydayhealth.com}

_{www.womenshealth.gov}

 

 

 

 

در بدن یک زن از لقاح تا زایمان، اتفاقات مختلفی روی می­‌دهد. یکی از مهم‌­ترین این وقایع، اتصال تخمک بارور شده به دیواره رحم است. می‌­توان گفت که این مرحله، اصلی­‌ترین بخش چرخه قاعدگی است؛ زیرا تنها در این صورت یک بارداری طبیعی روی می­‌دهد. در مورد حاملگی خارج از رحم، تخمک بارور شده به رحم متصل نمی‌­شود. در عوض ممکن است به لوله­‌های فالوپ، حفره شکم یا دهانه رحم متصل شود.

بارداری خارج از رحم، تست بارداری مثبت را به دنبال دارد؛ اما یک بارداری طبیعی و سالم نیست. تخمک بارور شده نمی­‌تواند به درستی، در جایی غیر از رحم رشد کند. طبق گزارش آکادمی پزشکان خانواده آمریکا، از هر 50 مورد بارداری، یک مورد به صورت خارج از رحم است. بارداری خارج از رحم درمان نشده، می­‌تواند یک فوریت پزشکی باشد. درمان به موقع این عارضه، نتایج زیر را به دنبال دارد:

• عوارض ناشی از حاملگی خارج رحمی را کاهش می­‌دهد.
• احتمال بارداری­‌های سالم را در آینده افزایش می­‌دهد.
• احتمال مشکلات دراز مدت را در زنان کاهش می‌­دهد.

 

چرا بارداری خارج از رحم روی می­‌دهد؟

علت بارداری خارج رحمی همیشه روشن نیست. در برخی از موارد، شرایط زیر با این نوع بارداری مرتبط هستند:

• التهاب و جای زخم در لوله­‌های رحمی ناشی از بیماری، عفونت یا جراحی
• عوامل هورمونی
• ناهنجاری­‌های ژنتیکی
• نقص مادرزادی
• شرایط پزشکی که بر شکل و وضعیت لوله‌­های رحمی و اندام­‌های تولید مثل اثر می­‌گذارد.

پزشک متخصص می­‌تواند پس از معاینه و بررسی شرایط بدن بیمار، اطلاعات دقیق‌­تری در مورد وضعیت و علت این عارضه به بیمار ارائه کند.

عواملی که در مسیر عبور تخمک اختلال ایجاد کنند، می‌­توانند باعث بارداری خارج از رحم شوند.

چه کسانی در معرض خطر بارداری خارج از رحم قرار دارند؟

تمام زنانی که از نظر جنسی فعال هستند، در معرض این نوع حاملگی قرار دارند. عوامل خطر با هر یک از موارد زیر افزایش می­‌یابد:

• بارداری در سنین بالا
• سابقه جراحی لگن، شکم یا سقط جنین متعدد
• سابقه بیماری التهابی لگن (PID)
• سابقه آندومتریوز
• استفاده از IUD
• بستن ناکامل لوله­‌های فالوپ
• بارداری به کمک داروها یا روش‌­های کمک باروری
• مصرف سیگار و دخانیات
• سابقه بارداری خارج رحمی
• سابقه بیماری­‌های مقاربتی مانند سوزاک یا کلامیدیا
• داشتن ناهنجاری ساختاری در لوله­‌های رحمی که حرکت تخمک را سخت می‌­کند.

در صورت داشتن سابقه هر یک از موارد ذکر شده، لازم است با پزشک خود در این زمینه صحبت کنید. برای به حداقل رساندن خطرات بارداری خارج از رحمی، بهتر است پیش از بارداری با پزشک خود مشورت کنید.

علائم و نشانه‌­های بارداری خارج از رحم چیست؟

سه علامت یا ویژگی اصلی بارداری خارج رحمی، درد شکمی، عدم وجود دوره­‌های قاعدگی و خونریزی واژینال است. با این حال فقط حدود نیمی از زنانی که دچار بارداری خارج رحمی هستند، چنین علائمی را تجربه می‌­کنند.

حالت تهوع و درد پستان نیز از علائم شناخته شده بارداری خارج از رحم هستند. مشاهده علائم زیر در فرد، می­‌تواند نشان دهنده یک فوریت پزشکی باشد:

• امواج تیز درد در شکم، لگن، شانه یا گردن
• درد شدیدی که بیشتر در یک طرف شکم احساس می‌­شود.
• لکه بینی یا خونریزی خفیف یا شدید واژینال
• سرگیجه یا غش کردن
• فشار مقعدی

اگر می‌­دانید که باردار هستید یا هر یک از این علائم را دارید، باید فورا با پزشک خود تماس بگیرید یا به یک مرکز درمانی مراجعه کنید.

درد شکم، شانه و گردن همراه با درد در پستان­‌ها از بارز­ترین نشانه­‌های بارداری خارج رحمی است.

تشخیص بارداری خارج از رحم

بارداری خارج رحمی به راحتی از طریق معاینه توسط پزشک قابل شناسایی نیست. با این حال، پزشک ممکن است پس از بررسی وضعیت بیمار و با مشاهده برخی از علائم، این عارضه را تشخیص دهد. بهترین راه برای تشخیص دقیق بارداری خارج رحمی، سونوگرافی واژینال است. این کار به وسیله وارد کردن دستگاهی مخصوص در واژن است تا نشان دهد که کیسه حاملگی در رحم وجود دارد یا خیر.

هم‌­چنین ممکن است که پزشک از آزمایش خون برای تعیین سطح هورمون hCG استفاده کند. این هورمون از جفت گنادوتروپین ترشح می­‌شود که در طی دوران بارداری در خون وجود دارد. اگر طی چند روز سطح این هورمون­ شروع به کاهش کند یا ثابت بماند، یا کیسه حاملگی در سونوگرافی شناسایی نشود، بارداری احتمالا خارج از رحم است. اگر فرد علائم شدیدی مانند درد قابل توجه یا خونریزی داشته باشد، ممکن است زمان کافی برای انجام این آزمایشات نباشد. گاهی لوله فالوپ در موارد شدید پاره می­‌شود که می‌­تواند خونریزی شدید داخلی ایجاد کند. در این زمان، انجام عمل جراحی اضطراری برای درمان فوری، ضروری و حیاتی است.

از طریق سونوگرافی واژینال می­‌توان وضعیت بارداری خارج از رحم را دقیق‌­تر تشخیص داد.

درمان بارداری خارج از رحم

در بارداری خارج رحمی، جنین قادر به رشد نیست. البته این بارداری برای سلامت مادر هم خطرناک است. برای حفظ سلامتی بدن مادر، لازم است که جنین در اسرع وقت حذف شود. گزینه‌­های درمانی، بسته به محل جاگیری جنین و رشد آن، سطح هورمون‌­ها و درد و کم‌خونی مادر متفاوت است:

تجویز دارو

اگر پزشک تشخیص دهد که محل جاگیری جنین خطرناک نیست یا عوارضی برای مادر باردار ایجاد نمی­‌کند، با تجویز دارو سعی در رفع آن می‌­کند. این روش عموماً در بارداری‌­های خارج رحمی که زیر 6 هفته تشخیص داده می‌­شوند، قابل انجام است. معمولا در این شرایط داروهایی تجویز می‌­شوند که رشد سریع سلول­‌های در حال تقسیم مانند سلول تخم خارج رحمی را متوقف می­‌کند. این نوع دارو در بیشتر مواقع با تزریق وارد بدن می‌­شوند. پس از دریافت دارو و برای اطمینان از کارایی آن، مرتباً از فرد آزمایش خون می­‌گیرند. در صورت موثر بودن دارو، علائمی شبیه به سقط جنین در فرد ایجاد می­‌شود. این علائم عبارتند از:

• درد و گرفتگی شکم
• خون ریزی
• دفع بافت

معمولا بعد از وقوع این علائم، فرد به جراحی نیاز پیدا نمی­‌کند. هم‌­چنین در این روش به لوله­‌های فالوپ آسیب جدی وارد نمی­‌شود. لازم است که پس از آن توسط پزشک معاینه و بررسی صورت گیرد تا از دفع کامل اطمینان حاصل شود. توصیه می‌­شود که پس از بارداری خارج رحمی، تا چند ماه از بارداری مجدد جلوگیری شود.

عمل جراحی

گاهش پزشک با توجه به شرایط بیمار، توصیه می‌­کند که بهتر است به کمک عمل جراحی، جنین را خارج کرده و آسیب­‌های داخلی را ترمیم کند. تقریبا 10 درصد بارداری­‌های خارج رحمی به عمل جراحی نیاز دارند. در این روش که به آن لاپاراسکوپی می‌­گویند، در ابتدا به کمک دوربینی که از یک شکاف کوچک نزدیک ناف وارد بدن می­‌شود، میزان آسیب را بررسی می­‌کنند. سپس جراح، جنین را برداشته و صدمات وارده به لوله رحمی را ترمیم می‌­کند. این عمل قابل تکرار است. هم­‌چنین در صورت آسیب شدید لوله فالوپ، پزشک می­‌تواند آن را حین جراحی خارج کند.

عمل لاپاراسکوپی متداول‌­ترین روش جراحی در زمینه بارداری خارج از رحم است.پس از جراحی، لازم است که تا چند روز محل برش تمیز و خشک نگه داشته شود. هر روز باید آن­ را از نظر علائم عفونت بررسی کرد و در صورت مشاهده موارد زیر باید فورا با پزشک تماس گرفت:

• خونریزی
• احساس گرما
• التهاب و قرمز شدن
• تورم

ممکن است تا 6 هفته پس از جراحی، خونریزی واژینال یا دفع لخته خون مشاهده شود که طبیعی است. در صورت هر نوع نشانه غیر طبیعی، فورا پزشک خود را مطلع کنید. برخی از اقدامات خودمراقبتی پس از جراحی عبارتند از:

• بلند نکردن اجسام سنگین
• نوشیدن مایعات فراوان برای پیشگیری از یبوست
• استراحت لگن به معنی پرهیز از رابطه جنسی یا استفاده از تامپون
• داشتن استراحت کافی به ویژه در هفته اول پس از جراحی

 

آیا می‌­توان از بارداری خارج رحمی پیشگیری کرد؟

امکان پیش­بینی و پیشگیری این مسئله به صورت مستقیم وجود ندارد. گرچه می‌­توان از طریق حفظ بهداشت جنسی، احتمال بروز آن را کاهش داد. استفاده از کاندوم به ویژه در افرادی که شریک جنسی متعدد دارند، خطر ابتلا به بیماری­‌های مقاربتی را کاهش می­‌دهد. بیماری­‌های مقاربتی می‌­توانند باعث التهاب لوله­‌های رحمی شوند که یکی از عوامل ایجاد بارداری خارج از رحمی است. به همه زنان توصیه می­‌شود که به طور منظم توسط پزشک ویزیت و معاینه شوند و آزمایشات و غربالگری­‌های مخصوص زنان را طبق تجویز پزشک خود انجام دهند. برداشتن گام­‌هایی برای بهبود سلامت شخصی و سبک زندگی مثل ترک سیگار هم یک راه خوب در پیشگیری از این عارضه است.

وضعیت بارداری مجدد پس از یک بارداری خارج رحمی چگونه است؟

بارداری مجدد پس از تجربه یک بارداری خارج رحمی، بستگی به میزان آسیب جسمی ناشی از آن دارد. بیشتر افرادی که بارداری خارج رحمی را تجربه می­‌کنند، امکان باروری سالمی دارند. اگر هر دو لوله فالوپ یا حتی فقط یک لوله سالم باشد، تخمک می‌­تواند به طور طبیعی بارور شود. با این حال، در افرادی که از قبل مشکل باروری داشته‌­اند، این مسئله می‌­تواند مشکل­‌ساز باشد و خطر بارداری خارج رحمی را در آینده افزایش دهد.

جراحی هم ممکن است باعث ایجاد زخم در لوله‌­های رحمی شود. هر عاملی که مسیر عبور تخمک را ناهموار کند، می­‌تواند به حاملگی خارج از رحم منجر شود. گاهی به علت شدت صدمات وارده، برداشتن یک یا هر دو لوله ضروری است. در این صورت، پزشک در مورد درمان­‌های کمکی باروری با بیمار گفت­‌و­گو می‌­کند. یکی از این روش‌­های جایگزین، لقاح آزمایشگاهی و کاشت تخمک بارور شده در رحم است.

ملاقات منظم با پزشک، برای به دست آوردن سلامتی پس از بارداری خارج از رحم مفید و لازم است.بعد از تجربه بارداری خارج از رحم، بهتر است فرد استراحت و فعالیت بدنی متعادل داشته باشد و تغذیه سالم و مشاوره منظم با پزشک را فراموش نکند. در صورت به دست آوردن آمادگی لازم، با پزشک مشورت کرده و با صلاحدید او برای بارداری مجدد اقدام کند. به یاد داشته باشید که در صورت مراقبت کافی از خود، همه می‌­توانند تجربه یک بارداری و زایمان سالم و طبیعی را داشته باشند. بهتر است نگرانی را از خود دور کرده و به سلامت روح و جسمتان فکر کنید.

مشاوره منظم با پزشک متخصص و حاذق، در روند بارداری بسیار مهم و اثرگذار است. آگاهی از علائم و نشانه­های خطر یا ویژگی­های هر مرحله از بارداری به مادر کمک می­کند تا با آمادگی کافی با هر مرحله مواجه شود و استرس بیهوده نداشته باشد. خروج از منزل، حضور در ترافیک و انتظار چند ساعته در مطب پزشک، می­تواند برای زنان باردار آزار دهنده باشد. از آن­جا که معاینه منظم توسط پزشک به شدت در این دوران توصیه می­شود، پس چه باید کرد؟

ساده‌­ترین راه، کمک گرفتن از مشاوره غیر حضوری است. مادران باردار می‌­توانند به راحتی از طریق تلفن یا اینترنت، تماس تلفنی، تصویری یا متنی با پزشک خود داشته باشد و حتی آزمایش­‌های ضروری این دوره را از منزل انجام دهند. با استفاده از خدمات سامانه مشوِرَپ، دسترسی به انواع متخصص­‌های پزشکی، روانشناسی و سلامت برای همگان و با حداقل هزینه امکا‌‌ن‌­پذیر است. خدمات این سامانه، گامی مهم در راستای توسعه سلامت جامعه و دسترسی آسان به پزشکان باتجربه است. برای دسترسی به خدمات این سامانه می‌­توانید به وب‌سایت یا اپلیکیشن مشوِرَپ مراجعه کنید. مشوِرَپ همیشه همراه شماست.

منبع

healthline.com

medicinenet.com

1-1-روش‌های طبیعی پیشگیری از بارداری

1-1-1-تعیین زمان تخمک‌گذاری

1-1-2-کنترل انزال از طریق بیرون ریختن اسپرم (روش منقطع)

1-1-3-استفاده از کیت تخمک‌گذاری

1-2-روش‌های ایجاد کننده مانع

1-2-1-کاندوم مردانه

1-2-2-کاندوم زنانه

1-2-3-دیافراگم و کاپ ضد بارداری

1-3-روش­‌های هورمونی

1-3-1-قرص حاوی پروژسترون

1-3-2-قرص ترکیبی حاوی استروژن و پروژسترون

1-3-3-آیودی

1-3-4-رینگ واژینال

1-3-5-چسب ضدبارداری

1-3-6-ایمپلنت ضد بارداری

1-3-7-آمپول‌­های سه ماهه ضد بارداری

1-3-8-قرص اورژانسی

1-4-روش‌­های جراحی

1-4-1-توبکتومی

1-4-2-وازکتومی

 

روش­‌های پیشگیری از بارداری

زمانی که اسپرم مرد به تخمک زن برسد بارداری رخ می­‌دهد. هر عملی که این رخداد را مختل کند می­‌تواند باعث جلوگیری از باردار شدن زن شود. برای این کار شیو‌ه‌­های مختلفی وجود دارد، مانند دور نگه داشتن اسپرم از تخمک، توقف لقاح و جلوگیری از لانه‌­گزینی تخم بارور شده در دیواره رحم. پیشگیری از بارداری به روش­‌های گوناگونی امکان‌­پذیر است که هر فرد باید به کمک پزشک و با توجه به ساختار بدن، سن، بیماری­‌ها، داروهای مصرفی و… روش مناسبی را انتخاب کند. استفاده از این روش­‌ها فقط مختص به جلوگیری از بارداری نیست؛ برخی از آن­‌ها از ابتلای افراد به بیماری­‌های عفونی و مقاربتی جلوگیری می‌کنند. بنابراین کسب اطلاعات در این زمینه برای هر فردی که از نظر جنسی فعال است ضروری به نظر می‌­رسد. در ادامه با انواع روش‌­های پیشگیری از بارداری، اثربخشی، مزایا و معایب آن­ها بیشتر آشنا خواهیم شد.

 روش‌­های طبیعی پیشگیری از بارداری

روش طبیعی پیشگیری از بارداری یکی از روش‌­های شناخته شده برای این کار است که نیاز به هیچ وسیله فیزیکی و دارویی ندارد. این روش مبتنی بر آگاهی از فرآیند سیکل قاعدگی و بارداری است و در افرادی استفاده می­‌شود که به هر دلیلی توان یا تمایل به استفاده از سایر روش­‌های پیشگیری از بارداری را ندارند. در اجرای موفق کنترل طبیعی، زن و مرد هر دو باید آگاه باشند و با همکاری و هماهنگی، در جهت رسیدن به هدف مطلوب تلاش کنند. یک زن از چند روز قبل از تخمک­‌گذاری تا مدتی پس از آن توانایی باروری دارد و از آن­جا که اسپرم می­‌تواند 5 تا 7 روز در رحم یا لوله فالوپ زنده و فعال باقی بماند، رابطه جنسی در طول این مدت می‌­تواند به بارداری منجر شود. رو‌ش­‌های مختلفی برای پیشگیری از بارداری به شکل طبیعی امتحان شده‌اند که موثر­ترین آن­‌ها روش تعیین زمان تخمک­‌گذاری، کنترل انزال از طریق بیرون ریختن اسپرم به وسیله مرد (روش منقطع) و استفاده از کیت تخمک­‌گذاری هستند. روش‌­های طبیعی نسبت به سایر روش‌­ها ریسک بالاتری دارند، چون بدن انسان متغیر است و قطعیتی در مورد فرآیندهای شکل گرفته در آن وجود ندارد. در ادامه به بررسی هر یک از روش‌­های طبیعی پیشگیری از بارداری می­‌پردازیم.

تعیین زمان تخمک­‌گذاری

تعیین زمان تخمک‌­گذاری در زنان یک استراتژی طبیعی است. این شیوه بیشتر برای زنانی موثر است که دارای چرخه قاعدگی ثابت و منظمی هستند و در افرادی که به بی­‌نظمی قاعدگی  دچارند با ریسک بالاتری همراه خواهد بود. تعیین حدود زمان تخمک­‌گذاری به شیوه‌­های مختلفی قابل انجام است که هر فرد با توجه به شناختی که از بدن خود دارد، می­‌تواند یک یا چند شیوه را انتخاب کند.

بررسی تقویم قاعدگی و محاسبه زمان تخمک­‌گذاری، کنترل دمای بدن و بررسی ترشحات دهانه رحم از روش­‌هایی هستند که می­‌توانند زمان تخمک‌­گذاری را نشان دهند. فرد با دانستن این محدوده زمانی، باید از رابطه جنسی پرهیز کند یا آن را با محافظت کامل انجام دهد.

• بررسی تقویم قاعدگی و محاسبه زمان تخمک­‌گذاری

تخمک‌گذاری در یک قاعدگی نرمال، بین 3 تا ۷ روز پس از پایان خونریزی ماهانه اتفاق می‌­افتد. البته خانم‌­هایی هم هستند که یک روز پس از پایان قاعدگی تخمک­‌گذاری را تجربه می­‌کنند. به همین دلیل گفته می‌­شود که شناخت دقیق بدن برای استفاده از این روش بسیار مهم است. یک زن در دوره تخمک­‌گذاری در اوج باروری قرار دارد. برای محاسبه محدوده زمانی تخمک‌­گذاری، فرد می‌­تواند به مدت 3 تا 6 ماه زمان شروع و پایان قاعدگی خود را یادداشت و یا به کمک اپلیکیشن­‌های موجود ذخیره کند. سپس با محاسبه میانگین آن­‌ها ، محدوده زمانی اوج باروری را محاسبه کند. با توجه به این­که تخمک­‌گذاری نرمال در روز 14 سیکل ماهانه رخ می‌­دهد، لازم است خانم‌­ها از ۲ تا 3 روز پیش از تخمک­‌گذاری تا 10 تا 14 روز پس از آن از داشتن رابطه جنسی خودداری کنند.

سیکل قاعدگی استاندارد

• کنترل دمای پایه بدن

کنترل دمای پایه بدن یکی از روش‌­های پیشگیری از بارداری است که در آن زن باید هر روز دمای بدن خود را قبل از انجام هر نوع فعالیت بدنی اندازه‌­گیری کند. بهتر است این کار در رخت‌خواب و به وسیله قرار دادن دماسنج در دهان انجام شود. این ارقام باید به طور منظم یادداشت شده تا فرد بتواند به راحتی آن­‌ها را با هم مقایسه کند. تغییرات دمای بدن یک زن در طول چرخه قاعدگی مربوط به تغییرات هورمونی است و به وسیله آن می‌­توان محاسبه کرد که فرد در دوره تخمک‌­گذاری قرار دارد یا خیر. پیش از تخمک­‌گذاری دمای عادی بدن بین 2/36 تا 5/36 است که از دو تا سه روز قبل از تخمک‌­گذاری در حدود 2/0 تا 4/0 افزایش می‌­یابد و این افزایش دما تا شروع عادت ماهانه باقی می­‌ماند. اطلاعات یک ماهه دمای بدن کمکی به شما نمی­‌کند. برای این­که بتوانید محدوده تخمک‌­گذاری را مشخص کنید، لازم است این عمل به مدت چند ماه پیوسته انجام شود و سپس با محاسبه میانگین دمای بدن، روزهای اوج باروری را مشخص کرد.

بهتر است دمای بدن روزانه قبل از خروج از رختخواب و از طریق قرار دادن دماسنج در دهان اندازه‌­گیری و یادداشت شود.

• بررسی ترشحات دهانه رحم

تغییر میزان هورمون­‌های استروژن و پروژسترون در طول چرخه قاعدگی، باعث تغییر در مقدار، بافت و رنگ ترشحات دهانه رحم می­‌شود. معمولا پس از اتمام عادت ماهانه، تا چند روز ترشحی از دهانه رحم مشاهده نمی‌­شود. قبل از تخمک‌­گذاری، این ترشحات به رنگ و غلظتی شبیه به سفیده تخم مرغ می­‌رسند که بدن را برای رابطه جنسی طی چند روز آینده آماده می‌­کند. هر چه موعد تخمک‌­گذاری نزدیک‌­تر می‌­شود، بر غلظت و چسبناکی این ترشحات افزوده می­‌گردد که برای هدایت اسپرم به طرف تخمک لازم و ضروری است. بهترین زمان بررسی این ترشحات، صبح­‌ها در هنگام رفتن به دستشویی است. برای این کار می­‌توان با آرامی انگشت تمیز را به واژن وارد کرد تا به ابتدای دهانه رحم برسد و پس از خروج انگشت، میزان غلظت آن را بررسی کرد. آخرین روزی که چنین ترشحاتی را مشاهده می­‌کنید احتمالا روز تخمک­‌گذاری خواهد بود. در چنین روزی احتمال باردار شدن در بالاترین میزان خود قرار دارد.

کنترل انزال از طریق بیرون ریختن اسپرم (روش منقطع)

کنترل انزال بیشتر در مردانی امکان­‌پذیر است که توانایی کنترل رابطه را دارند و می­‌توانند آن را به خوبی مدیریت کنند. در این روش آلت تناسلی مرد باید چند لحظه پیش از ارگاسم از واژن زن خارج و مایع منی در بیرون از آن تخلیه شود. این روش نسبتا نامطمئن است، چرا که اگر آلت مرد در زمان مناسب خارج نشود یا انزال نزدیک واژن رخ دهد، احتمال بارداری وجود دارد. علاوه بر آن امکان وجود اسپرم در مایعات قبل از انزال هم محتمل است و نمی­‌توان با قطعیت گفت که به کمک این شیوه می­‌توان از بارداری پیشگیری کرد.

استفاده از کیت تخمک­‌گذاری

یکی از روش­‌های آگاهی از زمان دقیق تخمک­‌گذاری، استفاده از کیت‌­های تخمک­‌گذاری است. این کیت­‌ها که به OPK هم معروف هستند، میزان هورمون LH ادرار را نشان می‌­دهند. این هورمون همواره به مقدار اندک در ادرار وجود دارد اما مقدار آن 12 تا 36 ساعت پیش از تخمک‌­گذاری، به سرعت بالا رفته و به دو تا پنج برابر میزان عادی می­رسد. این روش برای افرادی که نمی­‌توانند رابطه جنسی مداومی در طول دوره تخمک­‌گذاری داشته باشند مناسب­ است، چون زمان دقیق‌­تری را نسبت به سایر روش­‌های شناسایی روزهای تخمک­‌گذاری نشان می‌­دهد. برای این که بهترین زمان استفاده از کیت تخمک­‌گذاری را بدانید، می‌­توانید عدد 17 را از طول دوره خود کم کنید. عدد به دست آمده روز انجام تست در سیکل قاعدگی است. مثلا در افرادی که سیکل عادی 27 روزه دارند، روز یازدهم دوره بهترین زمان استفاده از نخستین کیت تشخیصی است. بهتر است این­کار را چند روز پشت سر هم و بین ساعات 10 صبح تا 8 شب انجام دهید. پیش از استفاده راهنمای آن را به خوبی مطالعه کنید و مراحل را طبق راهنما انجام دهید. اگر خط آزمایش هم‌رنگ یا تیره‌­تر از خط نشانگر باشد نتیجه تست مثبت است. در این صورت فرد باید برای پیشگیری از بارداری، رابطه جنسی را به مدت چند روز کنار گذاشته و یا به وسیله روش‌­های حفاظتی مثل کاندوم آن را انجام دهد.

انواع مختلفی از کیت­‌های تخمک‌­گذاری موجود است. برای انتخاب نوع مناسب با پزشک معالج خود مشورت کنید.پیشگیری از بارداری به کمک روش‌­های طبیعی مزایا و معایبی دارد. از مهم‌­ترین مزایای این روش می­‌توان به نداشتن عوارض جانبی، کم هزینه بودن و دسترسی آسان اشاره کرد. برای بررسی معایب روش پیشگیری طبیعی باید به این نکته توجه کرد که استفاده از چنین روش­‌هایی نمی­‌تواند در مقابل بیماری­‌های مقاربتی از بدن حفاظت کند. از طرفی تعیین زمان دقیق تخمک­‌گذاری برای برخی از خانم‌­ها آسان و عملی نیست و این مسئله خطای چنین روش‌­هایی را افزایش می­‌دهد. هم­‌چنین پیگیری روش­‌های مربوط به پیشگیری طبیعی نیاز به مداومت و صبر و حوصله کافی دارد.

روش‌­های ایجاد کننده مانع

به تدریج ابزارهایی برای پیشگیری از بارداری ساخته شده‌­اند که مانع رسیدن اسپرم به تخمک می­‌شوند. این ابزارهای فیزیکی اثر کوتاه­‎مدت دارند و از آن­جا که بر هورمون‌­ها اثری نمی­‌گذارند، عوارض جانبی خاصی ندارند. یعنی موقتاً و در زمان رابطه قابل استفاده هستند و پس از آن از بدن خارج می­‌شوند. بعضی از انواع آن­‌ها یک بار مصرف هستند مثل انواع کاندوم‌­ها؛ اما از وسایل دیگری مانند دیافراگم مجددا می­‌توان استفاده کرد.

 

• کاندوم مردانه

کاندوم مردانه شناخته‌­شده­‌ترین وسیله فیزیکی پیشگیری از بارداری است که اغلب زوج‌­ها با آن آشنایی دارند. کاندوم مردانه به روی آلت تناسلی در حالت نعوظ کشیده می­‌شود و در طول رابطه مانع از انتقال ترشحات و مایعات از بدن مرد به زن می‌­شود. این روش علاوه بر پیشگیری از بارداری، احتمال ابتلا به بیماری­‌های مقاربتی از جمله زگیل تناسلی را تا حد قابل توجهی کاهش می­‌دهد. جنس کاندوم­‌ها از لاتکس ضد حساسیت بسیار نرم و نازک، پلی ایزوپرن یا پلی اورتان است تا هم انعطاف­‌پذیری کافی داشته باشد و در عین حال کیفیت رابطه را کاهش ندهد. میزان موفقیت استفاده از کاندوم به عنوان یک روش جلوگیری از بارداری 98 درصد است؛ یعنی از هر 100 زن که این روش را برای پیشگیری انتخاب کرده‌­اند، تنها 2 نفر باردار شده­‌اند. کاندوم‌­ها بی­‌خطر و موثر هستند اما باید توجه داشت که انواع لاتکس و پلی ایزوپرن هم‌زمان با مواد روان­‌کننده روغنی، وازلین و لوسیون­‌ها استفاده نشوند؛ چون این مواد به بافت کاندوم آسیب وارد می­‌کنند و احتمال خطای این روش را بالا می‌­برند. در صورت استفاده از این نوع کاندوم‌­ها فقط می­‌توان از روان­‌کننده‌­های پایه آب استفاده کرد. اگر به کاندوم­‌هایی از جنس پلی اورتان دسترسی دارید، می‌­توانید از هر نوع ماده روان­‌کننده یا لوسیونی استفاده کنید. در صورت حساسیت به لاتکس می‌­توان سایر انواع پلی ایزوپرن یا پلی اورتان را امتحان کرد.

نحوه نگهداری از کاندوم بسیار مهم است. باید آن‌­ها را در محیطی با دمای متوسط (نه خیلی گرم و نه سرد) نگهداری کرد و از تماس آن با اشیا تیز و برنده، سطوح خشن و حتی برخورد آن با لباس جلوگیری کرد. به هیچ عنوان از یک کاندوم نمی‌­توان بیش از یک بار مصرف کرد و در صورت آسیب یا پاره شدن آن در حین رابطه، حتما باید تعویض و برای اطمینان از روش اورژانسی پیشگیری از بارداری هم استفاده کرد. در هنگام خرید کاندوم حتما به تاریخ انقضا و علامت استاندارد آن توجه و از مصرف کاندوم­‌های قدیمی جدا خودداری کنید.

اثربخشی: میزان موفقیت استفاده از کاندوم به عنوان یک روش جلوگیری از بارداری 98 درصد است؛ یعنی از هر 100 زن که این روش را برای پیشگیری انتخاب کرده­ و به شکل صحیحی از آن استفاده کرده‌­اند، تنها 2 نفر باردار شده‌­اند.

روش استفاده: برای استفاده از کاندوم، آن را از بسته خارج و روی نوک آلت تناسلی در حال نعوظ قرار دهید. با دو انگشت هوای نوک کاندوم را خارج و آرام لبه­‌های آن را به طرف پایین بکشید تا روی آلت را بپوشاند. توجه کنید که اگر کاندوم به درستی در جای خود قرار نگیرد ممکن است در طول رابطه خارج شده و یا پاره شود. در صورت بروز چنین مشکلی حتما از یک کاندوم جدید استفاده کنید. بلافاصله پس از انزال باید کاندوم را خارج کرده و دور بیاندازید. هم­‌چنین در صورتی که پس از یک بار انزال قصد رابطه مجدد دارید، حتما باید از یک کاندوم جدید استفاده کنید.

مزایا:

در صورت استفاده صحیح، روشی بسیار مطمئن برای پیشگیری از بارداری هستند.

کاندوم‌­ها از زوجین در مقابل بیماری­‌هایی مثل سوزاک، کلامیدیا و اچ آی وی محافظت می‌­کنند.

مصرف آن‌­ها نیاز به آماده­‌سازی قبلی ندارد و برای رابطه جنسی ناگهانی بسیار مناسب هستند.

تا کنون عوارض جانبی خاصی برای آن­‌ها گزارش نشده است.

انواع مختلف آن به آسانی و با قیمت مناسب در دسترس است.

معایب:

بعضی از افراد ممکن است به پلاستیک به کار رفته در بدنه کاندوم‌­ها حساسیت داشته باشند.

در صورت استفاده نادرست ممکن است پاره شده و اثر پیشگیرانه خود را از دست دهد.

 

• کاندوم زنانه

کاندوم­‌های زنانه از ابزارهای پیشگیری از بارداری یک بار مصرف هستند که از جنس لاتکس بسیار نازک ساخته شده‌­اند.  این نوع کاندوم‌­ها از رسیدن اسپرم به تخمک جلوگیری می‌­کنند.. نکته مهم در استفاده از کاندوم زنانه این است که قبل از قرار دادن کاندوم نباید آلت تناسلی مرد وارد واژن شود؛ چون احتمال وجود مقداری اسپرم در ترشحات پیش از ارگاسم وجود دارد که ممکن است به بارداری منجر شود. استفاده از این کاندوم­ها آسان است و می‌­توانند از انتقال بیماری‌­های مقاربتی پیشگیری کنند.

اثربخشی: اگر از کاندوم­‌های زنانه به درستی استفاده شود تا 95 درصد اثربخش خواهد بود.

روش استفاده:‌ پس از خارج کردن کاندوم زنانه از بسته، حلقه کوچک انتهای آن را فشار داده و در واژن قرار دهید. مطمئن شوید که حلقه بزرگ بیرونی کاملا نواحی اطراف ورودی واژن را پوشانده است. آلت تناسلی مرد باید کاملا در کاندوم قرار گیرد نه در فضای اطراف آن. پس از انزال، کاندوم باید با احتیاط از داخل واژن خارج شود تا منی به داخل محیط واژن نفوذ نکند. نکته بسیار مهم این است که از کاندوم زنانه و مردانه به طور همزمان نباید استفاده شود چون تماس آن­‌ها با هم می­‌تواند به بافت بدنه هر دو آسیب وارد کرده و خطای استفاده از آن را برای پیشگیری از بارداری افزایش دهد.

مزایا

عوارض جانبی خاصی ندارند.

استفاده از آن­‌ها ساده و فوری است.

معایب

به دلیل جنس بسیار نازک، در صورت به کارگیری نادرست احتمال پاره شدن آ‌ن­ها بیشتراست. بنابراین استفاده از آن­‌ها نیاز به دقت بیشتری دارد.

دسترسی به آن­ها نسبت به کاندوم‌­های مردانه سخت‌­تر است و قیمت بالاتری دارند.

تصویری از کاندوم زنانه و مردانه

• دیافراگم و کاپ ضد بارداری

دیافراگم و کاپ یا درپوش ضد بارداری وسیله‌­هایی گنبدی شکل از جنس سیلیکون نرم و نازک هستند که با ماده اسپر‌م­کش پر می­شوند و پیش از شروع رابطه جنسی داخل واژن قرار می‌گیرند. خرید دیافراگم و کاپ نیاز به نسخه پزشک دارد، زیرا قبل از خرید باید بدن فرد بررسی شود تا این وسیله‌­ها متناسب با اندازه و فرم واژن برای او تجویز گردد. اندازه دیافراگم و کاپ مورد نیاز پس از زایمان، سقط جنین، کاهش یا افزایش بیش از 3 کیلوگرم از وزن بدن تغییر می‌­کند. این روش تا حدودی می­‌تواند به کاهش انتقال بیماری­‌های مقاربتی کمک کند. این ابزار باید حداقل به مدت3 ساعت قبل و 6 ساعت پس از رابطه جنسی در داخل واژن باقی بماند؛ سپس می­‌توان آن را خارج کرد.

خانم­‌ها باید نحوه درست و راحت قرار دادن دیافراگم و کاپ را در واژن خود پیدا کنند. برخی از افراد ترجیح می­‌دهند چمباتمه بزنند در صورتی که برخی دیگر به صورت دراز کش یا ایستاده راحت‌­تر می­‌توانند این کار را انجام دهند. برای قرار دادن دیاگرام در واژن، با دستان تمیز دو نوار دو سانتی از اسپرم­‌کش را در بالای آن قرار داده و آن را بین انگشت شست با سایر انگشتان فشار دهید و به داخل واژن هدایت کنید. باید با انگشت دیاگرام را به سمت بالا بکشید تا مطمئن شوید که دهانه رحم را پوشانده است. اگر حس کردید که دهانه رحم کاملا پوشانده نشده، انگشت خود را زیر لبه آن قرار داده و به طرف پایین بکشید تا از واژن خارج شود؛ سپس مجددا امتحان کنید.

برای استفاده از کاپ باید یک سوم کلاهک را از ماده اسپرم­‌کش پر کرده و دو طرف کلاهک را با انگشت شست و دو انگشت اول گرفته و به داخل واژن وارد کنید. کاپ باید مانند روشی که در دیافراگم به آن اشاره شد در دهانه رحم قرار گیرد. بهتر است تا زمانی که استفاده صحیح از این ابزار را یاد نگرفته­‌اید، از سایر روش­‌های پیشگیری از بارداری به همراه آن استفاده کنید. برای خروج کاپ یا دیافراگم پس از رابطه جنسی، باید حداقل 6 ساعت صبر کنید و سپس با قرار دادن انگشت در زیر لبه، حلقه یا بند آن را به بیرون بکشید. این ابزار باید به وسیله آب وصابون معمولی شسته شده و پس از خشک شدن در ظرف مخصوص و در محیط خشک و خنک نگهداری شود.

اثربخشی: در صورت استفاده صحیح بین 92 تا 96 درصد در پیشگیری از بارداری موثر است. یعنی از هر 100 زن که این روش را برای جلوگیری از بارداری استفاده می­‌کنند، 4 تا 8 نفر از آن­‌ها باردار خواهند شد.

مزایا

چون قبل از شروع رابطه باید در جای خود قرار گیرد، مانند کاندوم باعث وقفه در جریان رابطه جنسی نمی­‌شود.

معایب

در مقابل بیماری­‌های مقاربتی نمی‌­تواند حفاظت خوبی ایجاد کند.

مواد اسپرم­‌کش موجود در آن می‌­تواند حساسیت‌­زا باشد.

پلاستیک به کار رفته در آن در بدن برخی از خانم‌­ها باعث ایجاد واکنش‌­های آلرژیک می‌­شود.

به ندرت مواردی از عفونت مثانه در اثر استفاده از آن گزارش شده است.

انواع دیافراگم و کاپ ضد بارداری

روش­‌های هورمونی

• قرص حاوی پروژسترون

مصرف روزانه قرص‌­های حاوی پروژسترون یکی از روش­‌های پیشگیری از بارداری است. این هورمون از طریق توقف تخمک‌­گذاری یا با افزایش غلظت مخاط دهانه رحم، جلوی ترکیب اسپرم و تخمک را گرفته و در نتیجه بارداری رخ نمی‌­دهد. البته این مسئله به شرطی رخ می‌­دهد که قرص هر روز به طور منظم و در زمان مشخص مصرف شود. این قرص با انواع ترکیبی نباید اشتباه گرفته شود. قرص­‌های ترکیبی 21 روزه هستند و مصرف بسته بعدی آنها پس از وقفه‌ای یک هفته­‌ای آغاز می‌­شود، اما قرص‌­های حاوی پروژسترون 28 عددی هستند و بدون وقفه باید مصرف شوند. اگر در مصرف آن تاخیر روی دهد یا فرد دچار اسهال و استفراغ باشد، ممکن است قرص اثربخشی لازم را از دست دهد. پیش از مصرف این قرص حتما با پزشک خود مشورت کنید، چون مصرف برخی داروها می­‌تواند اثربخشی آن را کاهش دهد.

توصیه می‌­شود که شروع مصرف این قرص در روز اول تا پنجم قاعدگی باشد، در غیر این صورت به مدت یک هفته از روشی دیگر مانند کاندوم جهت پیشگیری از بارداری استفاده کنید. زنانی که به تازگی سقط جنین داشته‌­اند از روز اول تا پنجم پس از سقط و زنان تازه زایمان کرده پس از ۲۱ روز می­‌توانند مصرف قرص حاوی پروژسترون را آغاز کنند. اگر مصرف قرص دیرتر آغاز شود، تا یک هفته باید از سایر روش­‌های پیشگیری از بارداری کمک گرفت. در صورت فراموش کردن یک نوبت از این قرص، بلافاصله پی از یادآوری آن را مصرف و به مدت دو روز در هنگام رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید.

همه خانم‌­ها می­‌توانند تا زمان یائسگی از قرص پروژسترونی برای پیشگیری از بارداری استفاده کنند به جز:

افراد مبتلا به بیماری­‌های قلبی- عروقی

افرادی که سابقه سکته مغزی یا سرطان پستان دارند.

افراد مبتلا به سیروز یا تومورهای کبدی

افرادی که داروهای خاصی مصرف می‌­کنند.

اثربخشی: در صورت مصرف دقیق تا بین 98 تا ۹۹ درصد می‌­تواند موثر باشد.

مزایا

باعث وقفه در رابطه جنسی نمی­‌شود.

برای افراد در تمام سنین مناسب است.

در دوره شیردهی می­‌توان از آن استفاده کرد.

معایب

ممکن است باعث اختلال در قاعدگی شود و طول دوره و میزان خونریزی ماهانه را افزایش یا کاهش دهد.

نیاز به نظم دقیق و همیشگی دارد.

در مقابل بیماری­‌های مقاربتی محافظت ایجاد نمی‌­کند.

با برخی از داروها از جمله انواعی از آنتی بیوتیک‌­ها ممکن است تداخل داشته باشد.

قرص­‌های ضد بارداری حاوی پروژسترون برای افرادی که نمی‌­توانند از ترکیبات استرو­ژن دار برای پیشگیری از بارداری استفاده کنند مناسب است.

• قرص ترکیبی حاوی استروژن و پروژسترون

استروژن و پروژسترون دو هورمونی هستند که به طور طبیعی در تخمدان­‌ها تولید می­‌شوند. قرص‌­های ضد بارداری ترکیبی خوراکی که عموما با عنوان قرص نام برده می­‌شوند، ترکیبی مصنوعی از هورمون‌­های استروژن و پروژسترون را در خود دارند که با ایجاد اختلال در چرخه قاعدگی و  توقف تخمک­گذاری، باعث پیشگیری از بارداری می­شوند. با شروع قاعدگی مصرف روزانه یک عدد از این قرص‌­ها باید آغاز شود و تا روز ۲۱ دوره ادامه پیدا کند. پس از آن به مدت ۷ روز مصرف قرص متوقف می­‌شود و قاعدگی رخ می­‌دهد. پس از گذشت یک هفته مصرف یک بسته دیگر قرص آغاز می­‌شود و این روند تا زمانی که قصد پیشگیری از بارداری داشته باشید باید ادامه پیدا کند. بهتر است مصرف این قرص‌­ها از روز اول تا پنجم عادت ماهانه آغاز شود؛ اگر مصرف آن را بعد از روز پنجم عات ماهانه آغاز کرده‌­اید، بهتر است تا یک هفته از کاندوم برای اطمینان از پیشگیری از بارداری استفاده کنید.

اسهال و استفراغ ممکن است جذب این قرص را در بدن مختل کند و اثربخشی آن را کاهش دهد. برخی از افراد به تصور اینکه قرص‌­های ترکیبی باعث افزایش وزن یا افسردگی می‌­شوند از مصرف آن واهمه دارند، ولی باید گفت که هنوز مدارک معتبری مبنی بر چنین عوارضی از این قرص‌­ها وجود ندارد. البته مصرف این قرص‌­ها در افراد بالای 35 سالی که سیگار می­‌کشند یا به بیمار‌ی‌­های خاصی مبتلا هستند، ممکن است مناسب نباشد.­ این قر‌ص‌­ها از آزاد شدن تخمک جلوگیری می‌کنند. علاوه بر این با غلیظ کردن مخاط رحم مانع از رسیدن اسپرم به تخمک می‌شوند و با نازک کردن دیواره رحم، احتمال استقرار تخم لقاح یافته را در آن کاهش می­‌دهند.

باتوجه به مصرف روزانه قرص­‌های ترکیبی، احتمال فراموشی مصرف آن­ها زیاد است. بنابراین باید راهکارهای لازم را در این زمینه دانست.

در صورت فراموش کردن مصرف یک نوبت قرص در هفته اول یا دوم، بلافاصله پس از یادآوری باید آن را مصرف کرد و طبق روال عادی به مصرف قرص‌­ها در روزهای آینده ادامه داد. نیاز به اقدام پیشگیرانه دیگری نیست.

اگر مصرف دو قرص در دو هفته اول فراموش شد، در دو روز بعدی باید هر روز 2 قرص همزمان مصرف شود.

اگر در هفته سوم مصرف هستید و دو قرص را فراموش کردید، باید از روش دیگری برای بارداری در روزهای آتی استفاده کرده و مصرف بسته جدید قرص را بلافاصله آغاز کنید.

قرص‌­های ترکیبی انواع مختلفی دارند؛ از جمله:

قرص مونوفازیک

قرص‌­های ۲۱ روزه مونوفیزیک رایج­‌ترین نوع هستند که باید هر روز یک عدد به مدت ۲۱ روز مصرف شود. دوره بعدی مصرف پس از وقفه‌­ای ۷ روزه آغاز می‌­شود. قرص یاسمین و مارولون از این نوع هستند.

قرص تری فازیک

در بسته بندی این قر‌ص‌­های ۲۱ روزه، ۲ یا 3 بخش رنگی وجود دارد که هر بخش حاوی هورمون­‌های متفاوتی است. این قرص‌­ها حتما باید به ترتیب مشخص شده مصرف شوند.

قرص‌­های هر روزه (ED)

بسته بندی این قرص‌­ها شامل ۲۱ عدد قرص فعال و 7 عدد قرص غیر فعال (ساختگی) است. این دو نوع قرص را با دو رنگ متفاوت نشان می­‌دهند. مصرف این قرص‌­ها با استفاده از بخش ۲۱ عددی آغاز می­‌شود و بدون وقفه مصرف بخش بعدی ادامه پیدا می­کند. یعنی فرد در طول چرخه 28 روزه، هر روز یک عدد قرص مصرف می­‌کند و مصرف بسته بعدی را بلافاصله پس از اتمام یک بسته آغاز خواهد کرد. در طی دوره مصرف قرص‌­های غیر فعال، عادت ماهانه رخ می‌­دهد.

اثربخشی: در صورت مصرف منظم تا ۹۹ درصد از بارداری جلوگیری می­‌کند.

مزایا

اختلالی در رابطه جنسی ایجاد نمی­‌کند.

علائم سندروم پیش از قاعدگی (PMS) را کاهش می‌­دهد.

ممکن است خطر ابتلا به فیبروم و کیست­ تخمدان را کاهش دهد.

معایب

عوارض جانبی موقتی مانند سردرد، تهوع و اختلالات خلقی ایجاد می‌­کند.

در برابر بیماری‌­های مقاربتی محافظت ایجاد نمی­‌کند.

ممکن است باعث افزایش فشار خون شود.

ممکن است با ایجاد اختلالاتی مانند لخته شدن خون یا بیماری­‌هایی مانند سرطان پستان مرتبط باشد.

قرص‌­های ترکیبی استروژن و پروژسترون از ارزان‌­ترین روش­‌های پیشگیری از بارداری هستند.

• آیودی

آیودی یک وسیله کوچک تی شکل انعطاف­‌پذیر است که از پلاستیک و مس یا هورمون ساخته می‌­شود. این وسیله توسط پزشک یا ماما در ابتدای دهانه رحم قرار داده می‌­شود. مس یا هورمون آزاد شده از این دستگاه باعث تغییر مخاط دهانه رحم می­‌شود و رسیدن اسپرم به تخمک را دشوار می‌­کند؛ از طرفی جلوی لانه گزینی تخم بارور شده در دهانه رحم را می‌­گیرد. آیودی مسی به مدت 10 سال و نوع هورمونی آن تا 5 سال می­تواند در رحم باقی مانده و از بارداری جلوگیری کند. اگر قصد بارداری ندارید و در سنین بالای 40 سالگی هستید، می‌­توانید از این روش تا شروع دوران یائسگی استفاده کنید.

نصب و برداشتن آیودی باید توسط پزشک یا ماما انجام شود. قبل از نصب آیودی پزشک داخل واژن را از نظر وجود عفونت بررسی می­‌کند. این عمل مانند انجام تست پاپ اسمیر است و درد و ناراحتی زیادی ایجاد نمی­کند. البته در صورت درخواست بیمار، می­توان از بی­‌حسی موضعی استفاده کرد. پزشک باید 3 تا 6 هفته  پس از نصب آیودی، وضعیت آن را بررسی کند تا اگر مشکلی وجود داشته باشد برطرف گردد. هر زمان می‌­توان استفاده از آیودی را آغاز کرد و اثرگذاری آن بلافاصله پس از قرار گرفتن در رحم شروع می­‌شود. ممکن است شدت و طول مدت عادت ماهانه در چند ماه اول استفاده از آیودی بیشتر شود و یا با درد همراه باشد. این مشکل پس از مدتی برطرف خواهد شد. آیودی دارای دو نخ است که کمی بالاتر از ورودی واژن آویزان است. پزشک یا ماما به شما آموزش می‌­دهد که چطور به کمک آن­ها وضعیت دستگاه را بررسی کنید. در صورتی که آیودی در جای مناسب قرار داشته باشد، شریک جنسی نباید وجود آن را در داخل واژن حس کند. بعید است که آیودی به آسانی جابه جا شود، ولی در صورت وقوع آن، تا زمانی که برای بررسی به پزشک یا ماما مراجعه نکرده‌­اید، از یک روش کمکی برای پیشگیری از بارداری استفاده کنید.

اثربخشی: در صورت استفاده صحیح می­‌تواند بیش از ۹۹ درصد از بارداری جلوگیری کند.

مزایا

بلافاصله بعد از برداشتن آیودی امکان بارداری وجود دارد.

هیچ عارضه جانبی هورمونی ایجاد نمی­‌کند.

قابلیت استفاده طولانی مدت دارد.

تحت تاثیر هیچ دارویی قرار ندارد.

معایب

در مقابل بیماری­‌های مقاربتی محافظت ایجاد نمی­‌کند.

برای افرادی که سابقه عفونت لگنی دارند مناسب نیست.

آیودی مسی به مدت 10 سال و آیودی هورمونی 5 سال می­‌تواند در بدن باقی بماند.

• رینگ واژینال

رینگ واژینال یک حلقه کوچک پلاستیکی نرم و انعطاف‌­پذیر است که توسط خود فرد درون واژن قرار می­‌گیرد. این حلقه برای جلوگیری از بارداری، دوز مداومی از هورمون­‌های استروژن و پروژسترون را آزاد می‌­کند تا از تخمک­‌گذاری جلوگیری شود. علاوه بر این با افزایش غلظت مخاط دهانه رحم جلوی راهیابی سریع اسپرم به تخمک را می‌­گیرد و با کاهش ضخامت دیواره رحم از استقرار تخمک بارور شده در جداره رحم پیشگیری می­‌کند. این حلقه‌­ها باید به مدت ۲۱ روز در واژن قرار بگیرند و پس از آن خارج شده و به مدت یک هفته بدن استراحت کند و سپس رینگ جدید وارد واژن شود. در روزهایی که رینگ در واژن قرار ندارد حتما باید از یک روش پیشگیری از بارداری مانند کاندوم استفاده شود. این حلقه در روز اول بارداری وارد واژن شود، در این صورت بلافاصله پس از پایان قاعدگی در مقابل بارداری محافظت می­‌شوید. در غیر این صورت باید به مدت یک هفته از کاندوم یا مواد اسپرم­‌کش برای رابطه جنسی استفاده کنید. نحوه قرارگیری این رینگ بسیار آسان است؛ کافی است که آن را داخل واژن وارد کنید و به اندازه کافی آن را به طرف داخل هدایت کنید تا جایی که وجود آن را احساس نکنید و راحت باشید. این حلقه کارایی خود را در زمان اسهال یا استفراغ از دست نخواهد داد. اگر به درستی جای­گذاری نشود ممکن است خود به خود از واژن خارج شود، در این صورت بلافاصله پس از شست و شو مجددا آن را در محل قرار دهید. پس از استفاده از رینگ واژینال ممکن است چرخه قاعدگی کمی تغییر کند و علائم قبل از قاعدگی کاهش یابد. برای خروج حلقه کافیست تا انگشت تمیز را به شکل قلاب وارد واژن کرده و رینگ را به بیرون بکشید. ورود و خروج رینگ باید بدون درد باشد. گاهی ممکن است شما یا شریک جنسی‌تان در حین رابطه رینگ را حس کنید که جای نگرانی نیست و مشکلی ایجاد نخواهد کرد. اگر فراموش کردید رینگ را پس از 21 روز خارج کنید، به محض یادآوری این کار را انجام داده و ۷ روز استراحت بدهید و پس از آن حلقه جدید را وارد کنید. در این صورت می‌­توانید رابطه جنسی عادی بدون نیاز به سایر روش‌­های پیشگیری از بارداری داشته باشید. اما اگر این فراموشی بیش از یک هفته بود، بلافاصله بعد از یادآوری حلقه جدید را جایگزین قبلی کرده و تا یک هفته از کاندوم برای جلوگیری از بارداری استفاده کنید. اگر در روزهای قبل از جا‌به‌جایی حلقه­‌ها رابطه داشته‌­اید، می‌­توانید برای اطمینان به پزشک مراجعه کنید.

اثربخشی: در صورت استفاده صحیح در حدود ۹۹ درصد در پیشگیری از بارداری اثرگذار است.

مزایا

استفاده از آن آسان است.

در رابطه جنسی وقفه ایجاد نمی­‌کند.

ممکن است باعث سبک‌­تر و منظم­‌تر شدن خونریزی ماهانه شود.

معایب

استفاده از آن باعث حفاظت در مقابل بیماری­‌های مقاربتی نمی­‌شود.

در بعضی افراد ممکن است باعث لکه­‌بینی شود.

به طور موقت باعث افزایش ترشحات واژن، سردرد، تهوع و حساسیت پستان­‌ها شود.

رینگ واژینال حلقه‌­ای انعطاف­‌پذیر و کوچک است که فرد می‌­تواند به راحتی آن را در واژن قرار دهد.

• چسب ضد بارداری

چسب ضد بارداری یک جسم مربعی شکل چسبنده کوچک است که روی پوست بدن خانم‌­ها وصل می‌­شود. هورمون­‌های استروژن و پروژسترون از طریق این چسب به صورت روزانه از راه پوست وارد بدن می‎­شوند که با جلوگیری از روند طبیعی تخمک‌­گذاری، از بارداری پیشگیری می‌­کنند. هم‌­چنین این هورمون‌­ها باعث غلیظ شدن مخاط دهانه رحم می‌­شوند که حرکت اسپرم را از طریق دهانه رحم دشوار می­‌کند؛ در نتیجه احتمال تشکیل تخمک بارور شده می­‌یابد. هر چسب به مدت یک هفته اثربخشی دارد و باید پس از 3 هفته استفاده، یک هفته استراحت کرد. استفاده از این چسب­‌ها برای خانم‌­هایی که عادت ماهانه سخت و دردناکی دارند هم بسیار اثربخش است. هم‌­چنین محققان در بررسی­‌های جدید نشان داده‌­اند که استفاده از آن‌­ها می‌­تواند احتمال ابتلا به سرطان تخمدان و رحم را کاهش دهد. برای استفاده از چسب ضد بارداری باید با پزشک متخصص مشورت کنید. حمام کردن، شنا و فعالیت بدنی مانعی در کار این چسب‌­ها ایجاد نمی­‌کند. به کار گیری چسب ضد بارداری مقاومتی در مقابل انتقال بیماری‌­های مقاربتی ایجاد نمی­‌کند؛ پس در صورتی که از این بابت نگرانی دارید بهتر است همزمان با استفاده از آن، در حین رابطه از کاندوم استفاده کنید. استفاده از این چسب­‌ها در خانم‌­هایی که سیگار می­‌کشند، بالای 35 سال سن دارند و وزن آن­ها بیش از 90 کیلوگرم است کارایی چندانی نخواهد داشت.

نحوه استفاده

یک چسب را مستقیما روی پوست تمیز و خشک که موی کمی دارد بچسبانید. پس از گذشت یک هفته و دقیقا در روز هشتم آن را با یک چسب جدید عوض کنید. سه هفته این کار را انجام دهید و پس از یک هفته استراحت مجددا دوره سه هفته‌­ای استفاده از چسب را آغاز کنید. از این چسب‌­ها می­‌توان بر روی پوست اکثر نقاط بدن استفاده کرد به جز سینه و نواحی که پوست بدن در آن­ها آسیب دیده یا زخم و ملتهب است. اگر پوست بدن در اثر مصرف چسب ضد بارداری دچار التهاب شد، می­‌توان در هر نوبت جای چسب را تغییر داد. بهتر است در اولین استفاده از این چسب­ها، به مدت ۵ تا ۷ روز از روشی دیگر مانند کاندوم برای پیشگیری ار بارداری استفاده شود. در صورتی که فراموش کردید چسب را پس از ۷ روز تعویض کنید دو راه دارید: اگر روز 8 یا 9 استفاده از چسب است فورا آن را تعویض کرده و روال عادی را ادامه دهید. اما اگر بیش از 10 روز از یک چسب استفاده کردید، باید دوره را از اول آغاز کنید و تا چند روز از یک روش دیگر پیشگیری از بارداری مانند کاندوم استفاده کنید.

استفاده از چسب ضد بارداری در افراد زیر ممنوع است:

سن آن­ها بیشتر از 35 سال است یا سیگار می­‌کشند.

اضافه وزن خیلی زیادی دارند.

دچار میگرن هستند.

داروهای خاصی برای درمان سل، اچ آی وی یا صرع استفاده می‌­کنند.

سابقه بیماری قلبی یا فشار خون بالا دارند.

به سرطان پستان، لوپوس، میگرن، دیابت و بیماری‌­های کبد و کیسه صفرا مبتلا هستند.

اثربخشی: استفاده صحیح از آن تا ۹۹ درصد از بارداری پیشگیری می­کند.

مزایا

نیاز به توجه و پیگیری روزانه ندارد.

چون از طریق معده جذب نمی­‌شود، ابتلا به اسهال یا استفراغ اختلالی در آن ایجاد نمی­‌کند.

باعث کاهش دردهای قاعدگی شده و احتمال ابتلا به سرطان پستان، تخمدان، رحم و فیبروم را کم می­کند.

معایب

ممکن است باعث خارش و حساسیت در پوست پود.

در اوایل مصرف، برخی از خانم­‌ها عوارضی چون سردرد، حساسیت پستان­‌ها، تهوع، لکه بینی بین دو قاعدگی و تغییرات خلق و خو را تجربه می‌­کنند.

چسب ضد بارداری به صورت روزانه هورمون‌­های استروژن و پروژسترون را از طریق پوست به بدن وارد می­‌کند.

• ایمپلنت ضد بارداری

ایمپلنت (نکسپلانون) یک قطعه پلاستیکی انعطاف­پذیر به اندازه چوب کبریت است که توسط پزشک در زیر پوست بازو قرار داده می­‌شود. این وسیله از طریق آزادسازی هورمون پروژسترون در خون، می­‌تواند تا ۳ سال از بارداری پیشگیری کند. ورود پیوسته هورمون پروژسترون به جریان خون، چرخه قاعدگی را مختل می‌­کند. علاوه بر این به کمک غلیظ کردن مخاط دهانه رحم، از حرکت آزادانه اسپرم­‌ها به طرف تخمک نیز ممانعت به عمل می­‌آورد. این روش به ویژه در زنانی که به هر دلیلی نمی­‌توانند از قرص‌­های خوراکی برای پیشگیری از بارداری استفاده کنند بسیار مفید است.

کاشت ایمپلنت در هر زمانی، حتی در دوران شیردهی هم امکان­پذیر است؛ اما باید توجه کنید که اگر کاشت آن پس از ۵ روز اول قاعدگی یا ۲۱ روزگی زایمان باشد، به مدت یک هفته باید از روش دیگری مانند کاندوم برای پیشگیری از بارداری کمک بگیرید. پس از کاشت ممکن است به مدت چند روز احساس تورم، کبودی یا حساسیت در ناحیه کاشت ایمپلنت داشته باشید که طبیعی است و به زودی برطرف خواهد شد. علاوه بر این ممکن است بر طول دوره عادت ماهانه یا شدت خونریزی اثر بگذارد و آن را تغییر دهد. استفاده از آن ممکن است با برخی از آنتی­بیوتیک­ها مانند ریفامپیسین و ریفابوتین و یا داروهای مربوط به سل، صرع و اچ آی وی تداخل داشته باشد.

اثربخشی: این روش می­تواند بیش از ۹۹ درصد در پیشگیری از بارداری موثر باشد.

مزایا

از سایر روش‌­های پیشگیری از بارداری، ایمنی طولانی­‌تر ایجاد می‌­کند.

رابطه جنسی را قطع نمی‌­کند.

برای خانم­‌هایی که در دوره شیردهی قرار دارند بسیار مناسب است.

بلافاصله پس از برداشتن ایمپلنت، امکان بارداری وجود دارد.

معایب

در برابر بیماری‌­های مقاربتی حفاظت ایجاد نمی‌­کند.

در چند ماه اول ممکن است باعث سردرد، تهوع، نوسانات روانی یا آکنه شود.

ایمپلنت ضد بارداری از جنس پلاستیک انعطاف­‌پذیر است. 

• آمپول‌­های سه ماهه ضد بارداری

تزریق پروژسترون که به آمپول ضد بارداری معروف است می‌­تواند به مدت حدودا سه ماه (بین ۸ تا ۱۳ هفته) از بارداری پیشگیری کند. پس از تزریق به مدت سه ماه هورمون پروژسترون به خون وارد می­‌شود که با بر هم زدن فرایند تخمک­‌گذاری، از آزاد شدن تخمک جلوگیری می‌­کند. علاوه براین حرکت اسپرم به طرف تخمک به دلیل غلیظ شدن مخاط دهانه رحم به سختی انجام شده و احتمال بارداری به شدت کاهش می­‌یابد. انواع مختلفی از این آمپول­‌ها وجود دارد که ممکن است در بازو، شکم یا باسن تزریق شوند.

تزریق آمپول در هر زمانی از چرخه قاعدگی امکان پذیر است. اگر در ۵ روز اول قاعدگی یا ۲۱ روز اول پس از زایمان تزریق انجام گیرد، نیاز به هیچ روش کمکی برای پیشگیری از بارداری نیست. اما اگر در روزهای بعد تزریق انجام شود، تا یک هفته باید از روشی دیگر مانند کاندوم در حین رابطه جنسی استفاده شود. مادران شیرده باید برای تزریق کمی صبر کنند و ۶ هفته پس از زایمان آن را انجام دهند. استفاده از این روش بلافاصله پس از سقط جنین، حفاظت فوری در مقابل بارداری ایجاد می­‌کند. اما اگر تزریق با فاصله بیش از ۵ روز از سقط انجام شود، برای پیشگیری از بارداری باید تا یک هفته در حین رابطه جنسی از کاندوم استفاده شود.

اثربخشی: تزریق آمپول ضد بارداری می­‌تواند تا ۹۹ درصد احتمال بارداری را کاهش دهد.

مزایا

روشی موثر برای زنانی است که نمی‌­توانند هر روز از قرص‌­های ضد بارداری استفاده کنند.

باعث اختلال در رابطه جنسی نمی‌­شود.

برای دوران شیردهی بی خطر است.

معایب

بازگشت باروری پس از قطع مصرف آن ممکن است تا یک سال طول بکشد.

در برابر بیماری‌­های مقاربتی محافظت ایجاد نمی‌­کند.

ممکن است باعث افزایش وزن، سردرد، حساسیت پستان­‌ها و اختلال در چرخه قاعدگی شود.

آمپول­‌های سه ماهه ضد بارداری از طریق بازو یا باسن تزریق می­‌شوند. 

• قرص­‌های اورژانسی

گاهی فرد پس از رابطه جنسی متوجه می‌­شود که روش او برای پیشگیری از بارداری به درستی کار نکرده یا دچار اختلال بوده است. یا این رابطه به شکل پیش­‌بینی نشده، محافظت نشده یا تجاوز بوده است. در این مواقع برای اینکه فرد نگران بارداری ناخواسته نباشد، ابزارها و روش‌­هایی وجود دارد. یکی از در دسترس‌­ترین روش­‌های پیشگیری اورژانسی از بارداری، مصرف قرص­‌های اورژانسی یا “قرص صبح روز بعد” هستند. چنان­‌چه این قرص­‌های هورمونی در مدت ۷۲ ساعت پس از رابطه جنسی محافظت نشده مصرف شوند، می‌­توانند از بارداری جلوگیری کنند. علاوه بر قرص، قرار دادن آیودی مسی در دهانه رحم هم می­‌تواند همین نقش را داشته باشد. امروزه قرص­‌های اورژانسی مخصوص وجود دارد ولی اگر به این قرص­‌ها دسترسی ندارید می‌­توان از قرص‌­های ترکیبی مثل LD یا HD استفاده کرد. برای این کار می‌­توان 4 عدد قرص LD را هم‌زمان مصرف کرد و پس از ۱۲ ساعت، مصرف ۴ عدد دیگر از این قرص را تکرار کرد. در مورد قرص HD تعداد مصرفی آن در هر نوبت دو عدد است. قرص دیگری به نام لوونورژِسترل هم برای این منظور کاربرد دارد. مصرف یک عدد از این قرص با دوز ۵/۱ میلی‌­گرم، بلافاصله پس از رابطه محافظت نشده می­‌تواند از بارداری جلوگیری کند. لازم به ذکر است که این روش­‌ها فقط از ترکیب تخمک و اسپرم جلوگیری می­‌کند و در صورت تشکیل جنین باعث سقط آن نمی‌­شود. استفاده از این داروها در موارد محدود زیان­‌آور نیست اما نباید به عنوان روش دائمی پیشگیری از بارداری استفاده شوند.

مزایا

در مواقع اضطراری می­‌تواند مانع از بارداری ناخواسته شود.

معایب

از فرد در مقابل عفونت­‌ها و بیماری­‌های مقاربتی محافظت نمی­‌کند.

ممکن است عوارض جانبی مانند تهوع و استفراغ، گیجی، سردرد، درد زیر شکم و حساسیت پستان­‌ها داشته باشد.

انواع مختلفی از قرص‌­های اورژانسی برای پیشگیری از بارداری وجود دارد.

روش‌­های جراحی

• توبکتومی

توبکتومی یا عقیم­‌سازی زنانه یک روش دائمی برای جلوگیری از بارداری است. در این روش لوله‌­های فالوپ به وسیله بست‌­های پلاستیکی یا تیتانیومی یا حلقه‌­های سیلیکونی بسته و مسدود می­‌شوند یا با ایجاد برش ازهم جدا می‌­شوند. این کار به وسیله جراحی باز و یا لاپاراسکوپی و به کمک بیهوشی یا بی­‌حسی موضعی انجام خواهد شد. به کمک توبکتومی تماسی بین تخمک و اسپرم برقرار نمی‌­شود که در نتیجه آن عمل لقاح رخ نخواهد داد. پس از این کار تخمدان‌­ها هر ماه مانند قبل تخمک آزاد می­‌کنند، اما تخمک رها شده به طور طبیعی در بدن جذب می­‌شود. این مسئله روی هورمون­‌ها اثر ندارد و فرد هم‌­چنان عادت ماهیانه خواهد داشت. البته اثر پیشگیرانه این روش بلافاصله نیست و تا سه ماه پس از انجام عمل باید از یک روش دیگر برای جلوگیری از بارداری استفاده شود. انجام توبکتومی بیشتر در زنان بالای 30 سالی که فرزند دارند و تمایل به داشتن فرزند بیشتر ندارند، یا بارداری مجدد برای آن‌­ها بسیار خطرآفرین است، انجام می­‌گیرد. افراد 5 روز بعد از انجام توبکتومی می‌­توانند به زندگی عادی برگردند، اما بهتر است تا یک هفته از بلند کردن جسم سنگین خودداری کنند.

اثربخشی: این روش می‌­تواند بیش از ۹۹ درصد در پیشگیری از بارداری موثر باشد.

مزایا

پس از انجام این عمل، برای همیشه از استفاده از سایر روش­‌های پیشگیری از بارداری بی­‌نیاز می‌­شوید.

تاثیری در کیفیت رابطه جنسی نخواهد داشت.

معایب

احتمال برگشت­‌پذیری آن بسیار اندک است.

از ابتلا به بیماری‌­های مقاربتی جلوگیری نمی‌­کند.

مانند هر جراحی ممکن است باعث ایجاد عفونت، خونریزی یا آسیب به سایر ارگان­‌های بدن شود.

اگر به درستی انجام نشود ممکن است منجر به بارداری خارج از رحم گردد.

انواع شیوه‌­های بستن لوله­ فالوپ

• وازکتومی

وازکتومی عمل عقیم سازی مردانه است که در آن به وسیله مسدود کردن، سوزاندن یا قطع کردن لوله­‌های اسپرم­‌بر – که اسپرم را از بیضه­‌ها به آلت تناسلی منتقل می­‌کنند- از ورود اسپرم به مایع منی جلوگیری می‌­شود. روش‌­های مختلفی برای وازکتومی وجود دارد که پزشک معالج، بهترین و مناسب‌­ترین روش را به بیمار توصیه خواهد کرد. بستن لوله­‌های اسپرم­‌بر به وسیله کاشت وازکلیپ (کلیپس پلاستیکی)، جراحی و قطع مجرای وازدفران از شیوه‌­های اجرای وازکتومی هستند. پس از انجام این عمل مرد به صورت طبیعی انزال خواهد داشت اما مایع منی او حاوی اسپرم نیست و در نتیجه نمی‌­تواند تخمک را بارور کند. این عمل معمولا به وسیله بی‌­حسی و در مدت ۱۵ دقیقه انجام می­‌شود و بیمار پس از چند ساعت می­‌تواند به منزل برود. البته توصیه می­شود که تا چند روز از فعالیت شدید بدنی پرهیز شود.

اگر مرد بالای ۳۰ سال دارای فرزند هستید که تمایلی به داشتن فرزند بیشتر ندارید، می‌­توانید این عمل را انجام دهید. البته توصیه می‌­شود پیش از آن با شریک جنسی خود مشورت کنید. پس از گذشت چند روز از انجام وازکتومی امکان برقراری رابطه جنسی امکان‌­پذیر است، اما توصیه می­‌شود برای مدت ۸ تا ۱۲ هفته از کاندوم برای پیشگیری از بارداری استفاده کنید. دلیل این کار پاک شدن لوله­‌ها از اسپرم‌­های باقیمانده است. ممکن است در اولین رابطه پس از وازکتومی مقداری خون در مایع منی وجود داشته باشد که نگران کننده نیست.

اثربخشی: این روش تا ۹۹درصد در پیشگیری از بارداری موثر است.

مزایا

روش ساده‌­تر و مطمئن‌­تری نسبت به توبکتومی (عقیم‌­سازی زنان) است.

رابطه جنسی را مختل نمی‌­کند.

معایب

از انتقال بیماری‌­های مقاربتی و عفونت­‌ها جلوگیری نمی‌­کند.

برگشت­‌پذیری آن بسیار سخت است.

عمل قطع مجرای وازدفرانانتخاب روش‌­های پیشگیری از بارداری در افراد مختلف مستلزم آگاهی از شرایط جسمی، روانی و خانوادگی آن­‌هاست. برای تصمیم­‌گیری در این باره لازم است مشاوره دقیق با پزشک متخصص انجام گیرد و در صورت صلاح‌دید پزشک آزمایش‌­های لازم انجام و پس از بررسی نتایج، روش مناسب برای پیشگیری از بارداری اتخاذ شود.

چنانچه در این زمینه نیاز به مشاوره با پزشک متخصص و دریافت راهنمایی دارید می­‌توانید با مراجعه به وب­سایت مشوِرَپ، بدون محدودیت زمانی و مکانی با بهترین پزشکان متخصص در این زمینه گفت­‌وگو کنید.

منابع

nhs.uk

true.org.au

healthengine.com.au

mayoclinic.org

fphandbook.org

healthline.com

www.nhs.uk/conditions/contraception

qld.gov.au

بارداری تاثیرات جسمی و روحی مختلفی بر روی زنان دارد و می‌تواند باعث بروز مشکلاتی شود. یکی از این مشکلات، ترش کردن معده در بارداری است.

بدن یک زن باردار، علاوه بر سازگاری با افزایش وزن جنین در حال رشد، از راه­‌های دیگری هم تحت تاثیر قرار گرفته و تغییر می­‌کند. حجم خون در بدن زن باردار افزایش می­‌یابد و قلب برای توزیع خون بیشتر به سایر نقاط بدن، بیشتر کار می­‌کند. سطح هورمون‌­ها هم دچار تغییر می­‌شود و اثرات جسمی و خلقی زیادی را در پی دارد. در چنین شرایطی دستگاه گوارش هم به شدت درگیر می‌­شود. از بلع و هضم تا دفع غذا در زنان باردار، متاثر از شرایط این دوره است. یکی از شایع‌­ترین مشکلات زنان در این دوره، ترش کردن معده یا رفلاکس معده است. این عارضه بیشتر در سه ماهه دوم و سوم رخ می­‌دهد و اغلب مسئله‌­ای جدی و نیازمند پیگیری نیست. اما در صورتی که در برنامه غذایی مادر باردار اختلال ایجاد کند، باید با پزشک متخصص در این زمینه مشورت کرد.

بیشتر بخوانید: برای عفونت کلیه چه بخوریم

دلایل ترش کردن معده در زنان باردار چیست؟

دلایل زیادی برای ترش کردن معده در دوران بارداری وجود دارد که بیشتر آن­ها هورمون محور هستند. دکتر میریام استوپارد معتقد است که در دوران بارداری به ویژه در سه ماهه اول، دستگاه گوارش به طور قابل توجهی کند می‌­­شود. دلیل کند شدن سیستم گوارش این است که بدن زن باردار باید بتواند تمام ذرات مغذی موجود در غذای خورده شده توسط او را جذب کند. این بدان معناست که غذای مصرفی برای مدت طولانی‌­تری در معده و روده باقی می­‌ماند که می‌­تواند احساس سیری، معده پر، و درد در معده را در پی داشته باشد. در این دوران احتمال بازگشت اسید معده به مری و ترش کردن معده کمتر است. اما در سه ماهه دوم و سوم، علاوه بر تولید هورمون­‌های استروژن و پروژسترون، جنین نیز به دلیل افزایش وزن و بزرگ شدن، فشار بیشتری به اندام­‌های داخلی و معده وارد می­‌کند. در این دوره احتمال تولید اسید هم در معده افزایش می‌­یابد.

 

ورود اسید معده به مری اصلی­‌ترین دلیل ترش کردن معده در زنان باردار است.
معمولا ترش کردن معده با درد و سوزش همراه است و به دلیل ورود اسید معده به مری و تحریک این ناحیه رخ می‌­دهد. این مسئله در زنان باردار می­‌تواند دلایل دیگری داشته باشد؛ مانند:

• ورود غذای موجود در معده به مری به دلیل اختلالات ناشی از ترشح هورمون­‌های بارداری
• ناپایدار شدن دریچه بین مری و معده (دهانه معده) و برگشت اسید از معده به مری
• ابتلا به مشکلات گوارشی پیش از بارداری
• ایجاد عفونت به وسیله هلیکوباکتر پیلوری
• گاستریت یا ورم معده
• فتق هیاتال ناشی از فشار جنین به دیافراگم و قفسه سینه
• بزرگ شدن جنین و فشار ناشی از این رشد بر اندام­‌های گوارشی به ویژه معده

بیشتر بخوانید: علائم کمبود ویتامین دی در زنان

آیا ترش کردن معده در زنان باردار فقط به اسید معده مرتبط است؟

ترش کردن و ناراحتی معده لزوما مربوط به مشکلات مربوط به معده نیست؛ بلکه ممکن است زنان باردار در تمام طول دستگاه گوارش احساس ناراحتی کنند. به ویژه در اواخر بارداری تعیین این که آیا این احساس ناخوشایند از معده نشات می­‌گیرد یا روده یا مری، کار بسیار دشواری است. دکتر مایکل رویزن و مهمت اوز در کتاب “شما: داشتن یک نوزاد” توضیح می­‌دهند که در اواخر بارداری، جنین اندام­‌های گوارشی مادر را از مکان طبیعی خود دور می‌­کند و باعث اندک جا به جایی این اندام‌­ها می­‌شود. این مسئله می­‌تواند احساس ناخوشایندی در اندام­‌های شکمی و به ویژه دستگاه گوارش ایجاد کند.

علائم ترش کردن معده در زنان باردار کدامند؟

علائم و نشانه­‌های مختلفی برای ترش کردن معده قابل شناسایی است که بیشتر آن­‌ها بلافاصله بعد از غذا خوردن یا نوشیدن بروز می­‌کند. اما در برخی موارد ممکن است با کمی فاصله پس از غذا خوردن هم آشکار شوند. مانند:

• تنگی نفس
• داشتن حالت تهوع
• درد خفیف در ناحیه پشت قفسه سینه
• درد و سوزش خفیف در قفسه سینه
• حس سنگین بودن و سیری
• آروغ زدن و احساس طعم ترشی در دهان

احساس درد، سوزش و تهوع بلافاصله یا اندکی پس از خوردن یا نوشیدن، از نشانه‌های ترش کردن معده است.

راه حل رفع ترش کردن معده در زنان باردار چیست؟

چندین روش بالقوه برای رفع ترش کردن معده در زنان باردار وجود دارد که بسته به علل ایجاد این عارضه، متفاوت هستند. به گفته رویزن و اوز، بعضی از پزشکان چای­‌های گیاهی را که در فروشگاه‌­ها عرضه می­‌شوند، در دوران بارداری ایمن می­‌دانند. به همین ترتیب بعضی از خانم‌­ها از چای بابونه برای کاهش علائم استفاده می­‌کنند. اگر قصد دارید که از این روش‌­ها برای رفع مشکلات ناشی از ترش کردن معده در دوران بارداری استفاده کنید، حتما به پزشک خود اطلاع دهید. درمان ترش کردن معده به دلیل گاز روده یا رفلاکس مری، کمی دشوارتر به نظر می‌رسد، اما خوردن چند وعده غذایی کوچک به جای یک وعده حجیم می­‌تواند برای رفع این عارضه کمک کننده باشد. هم‌­چنین ایستادن یا نشستن برای مدتی پس از صرف غذا به جای دراز کشیدن، می‌­تواند در هضم بهتر غذا و کاهش بازگشت اسید معده به مری نقش موثری داشته باشد.

درمان‌­های دارویی برای کنترل ترش کردن معده در دوران بارداری کدامند؟

پزشکان توصیه می­‌کنند که زنان باردار همیشه قبل از مصرف هر گونه داروی بدون نسخه، با متخصص زنان و زایمان مشورت کنند. استفاده از داروهای بسیاری در دوران بارداری ممنوع است، اما در صورت مجاز بودن هم ممکن است برای برخی از زنان باردار قابل مصرف نباشد. اکثر پزشکان به زنان باردار اجازه می‌­دهند که از داروهای کاهش دهنده گاز و یا آنتی اسیدها برای کاهش مشکلات دستگاه گوارش مثل ترش کردن معده استفاده کنند. اما همیشه بهتر است قبل از اقدام  به درمان دارویی در تمام زمینه­‌ها، با پزشک متخصص خود تماس گرفته و توصیه‌­های او را به کار بگیرید.

برای مصرف هر نوع دارو در طول دوران بارداری باید حتما با پزشک متخصص مشورت کنید.

چطور تغییر عادات غذایی و تغییر سبک زندگی می‌تواند به درمان ترش کردن معده در دوران بارداری کمک کند؟

ساده‌­ترین و سالم‌­ترین راه برای کاهش ترش کردن معده و عوارض ناشی از آن، اصلاح و بهبود عادات غذایی و رفتاری است. برخی از مهم­‌ترین این راهکارها عبارتند از:

• جویدن آرام و کامل غذا
• پرهیز از مصرف وعده­‌های غذایی سنگین
• پرهیز از نوشیدن مایعات همراه با غذا
• نوشیدن مایعات سالم مانند آب و آب میوه‌­های طبیعی بین وعده­‌های غذایی
• پرهیز از مصرف غذاهای محرک معده مانند ادویه‌­ها، غذاهای اسیدی مانند مرکبات و ترشی‌­ها، کاکائو و نوشیدنی­‌های کافئین دار مثل قهوه
• پوشیدن لباس­‌های راحت که به معده فشار وارد نکنند.
• کنترل وزن
• بالا قرار دادن سر در هنگام خواب
• خوابیدن به پهلوی چپ (در این حالت معده پایین­‌تر از مری قرار می‌­گیرد و اسید معده به مری وارد نمی‌­شود).
• جویدن آدامس بدون قند و ترشح بزاق برای خنثی کردن اسید وارد شده به مری
• نوشیدن چای بابونه یا شیر گرم همراه با عسل
• مصرف لبنیات مانند شیر و ماست بلافاصله پس از ترش کردن

مصرف چند وعده غذایی کوچک به جای یک وعده حجیم، از بهترین روش­‌های پیشگیری از ترش کردن معده است.

در صورت بروز چه مواردی همراه با ترش کردن معده باید فورا با پزشک تماس گرفت؟

• داشتن درد شدید در قفسه سینه
• ابتلا به تب، سردرد، تهوع و استفراغ
• کاهش وزن بدون دلیل
• مشکلات اساسی در بلع
• استفراغ خونی یا مانند دانه‌­های قهوه
• داشتن مدفوع تیره و قیر مانند

این علائم می­‌توانند نشانه­‌ای از وجود وضعیت پزشکی دیگری باشند که نیاز به بررسی فوری پزشک و درمان دارد.

دوران بارداری از حساس­‌ترین و مهم­‌ترین دوره‌­های زندگی زنان است. بی توجهی و سهل­ انگاری نسبت به برخی مشکلات می­‌تواند جان مادر و جنینی که در رحم او قرار دارد را به خطر اندازد. مشکلات متعددی در این دوره گریبان‌گیر مارد باردار می‌­شود؛ از جمله مشکلات گوارشی که ترش کردن معده از رایج­‌ترین آن­‌هاست. ترش کردن معده در بسیاری از موارد برای مادر و کودک خطرساز نیست. اما در صورتی که به دلیل ناراحتی ناشی از آن، مادر نتواند به خوبی غذا بخورد یا میل به غذا خوردن نداشته باشد، ممکن است با کمبود ویتامین‌­ها و مواد معدنی مواجه شده و سلامت جنین در خطر قرار گیرد. علاوه بر این بروز چنین مشکلی می­‌تواند نشانه‌­ای از وجود مشکلات اساسی در دستگاه گوارش مادر باشد. بنابراین بهترین کار در هنگام مواجه شدن با چنین مسائلی تماس با پزشک متخصص و دریافت راهنمایی از اوست.

حرف آخر

بسیاری از زنان در دوران بارداری به دلیل افزایش وزن و خستگی ناشی از حمل جنین، کمبود انرژی و کمر درد توانایی طی مسافت­‌های طولانی و نشستن یا ایستادن طولانی مدت در مطب پزشک را ندارند و این مسئله ممکن است باعث شود که نسبت به درمان و پیگیری برخی از مشکلات پیش آمده کوتاهی کنند. سامانه خدمات پزشکی- سلامت مشوِرَپ به شما نوید می‌دهد که دیگر برای دسترسی به خدمات پزشکی، نیازی به خروج از منزل ندارید. می‌­توانید به راحتی از منزل یا هر مکانی با پزشک مورد نظر خود تماس تلفنی، تصویری و متنی داشته باشید، مشکلات خود را مطرح کرده و توصیه­‌های لازم را دریافت کنید. برای دستیابی به این خدمات کافیست به وب­سایت و اپلیکیشن مشوِرَپ مراجعه کرده و از بخش تخصص زنان و زایمان، به مجموعه‌­ای از بهترین پزشکان دسترسی داشته باشید.

سوالات متداول

ترش کردن معده در بارداری چیست؟

در بارداری به دلیل تولید هورمون­‌های استروژن و پروژسترون و بزرگ شدن جنین، به اندام­‌های داخلی و معده فشار وارد می‌شود و رفلاکس اتفاق می‌افتد.

ترش کردن معده چه علائمی دارد؟

تنگی نفس، داشتن حالت تهوع، درد خفیف در ناحیه پشت قفسه سینه و درد و سوزش خفیف در قفسه سینه از علائم ترش کردن معده در بارداری هستند.

برای درمان رفلاکس معده در بارداری به چه دکتری مراجعه کنیم؟

در طول دوران بارداری برای هر مشکلی باید به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. اگر متخصص زنان نیاز ببیند، شما را به متخصص گوارش ارجاع می‌دهد.

منبع

healthfully.com

pezeshk.us

مقدمه

سندروم تخمدان پلی کیستیک (Polycystic Ovary Syndrome) که اصطلاحا PCOS نامیده می­‌شود، یک بیماری زنانه است که بر سطح هورمون­‌های آن­ها اثر می­‌گذارد. در بدن زنان مبتلا به این بیماری، مقادیر بیش از حد طبیعی هورمون­‌های مردانه وجود دارد که این عدم تعادل باعث بروز مشکلاتی در قاعدگی و باروری آن­ها خواهد شد. سندورم تخمدان پلی کیستیک باعث رشد موهای زائد در صورت و بدن زنان شده و ممکن است طاسی سر با الگوی مردانه را به دنبال داشته باشد. قرص‌­های جلوگیری از بارداری و دارو­های دیابت می­‌توانند این به هم خوردگی هورمونی را بهبود دهند. در ادامه به طور مفصل درباره این عارضه صحبت می­‌کنیم.

 

سندروم تخمدان پلی کیستیک چیست؟

PCOS عارضه­‌ای مرتبط با هورمون­‌هاست که زنان در سنین باروری (حدود ۱۵ تا ۴۴ سال) را درگیر می­‌کند. بین ۲/۲ تا ۷/۲۶ زنان در جوامع مختلف دچار این بیماری می‌­شوند، اما بسیاری از آن­ها از وجود آن بی‌­خبرند. این مشکل در بخش زیادی از زنان مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک هرگز شناسایی و پیگیری نمی‌­شود. تخمدان­‌ها مهم‌­ترین اندام­‌های تولید مثل در زنان هستند که هورمون­‌های استروژن و پروژسترون را تولید می‌­کنند. تخمدان­‌ها علاوه بر هورمون‌­های زنان، مقداری هورمون آندروژن هم ترشح می­‌کند که یک هورمون مردانه است.

دو تخمدان در بدن زنان وجود دارد که محل ذخیره سازی تخمک هستند. هر ماه یک تخمک از یکی از تخمدان­‌ها آزاد می­‌شود و سیکل قاعدگی زنان را شکل می‌­دهد. تخمک آزاد شده می‌­تواند بارور شود و سلول تخم را تشکیل دهد و فرآیند بارداری آغاز گردد؛ در غیر این صورت قاعدگی رخ می­‌دهد. دو هورمون FSH و LH تخمک­‌گذاری را کنترل می‌­کنند. FSH تخمدان را به تولید فولیکول (کیسه حاوی تخمک) تحریک می‌­کند و سپس LH باعث می­‌شود تا تخمک بالغ، آزاد شود.

تخمدان پلی کیستیک از آن جهت “سندروم” نامیده می­‌شود که دارای مجموعه‌­ای از علائم است. سه مورد از مهم‌­ترین و اصلی­‌ترین نشانه­‌های آن عبارتند از:

• وجود کیست در تخمدان‌­ها
• افزایش هورمون مردانه در بدن
• قاعدگی نامنظم

از طرف دیگر، در این بیماری تعداد زیادی کیسه کوچک حاوی مایعات، درون تخمدان ایجاد می‌­شود که به آن­ها “کیست” گفته می‌­شود. واژه “پلی کیستیک” به معنی وجود تعداد زیادی از این کیسه‌­هاست. این کیسه‌­ها در واقع فولیکول‌­هایی حاوی تخمک نابالغ هستند. این تخمک‌­ها هرگز به اندازه کافی بالغ نمی‌­شوند که تخمک‌­گذاری را تحریک کنند. عدم تخمک گذاری، سطح هورمون استروژن، پروژسترون، FSH و LH را تغییر می‌­دهد. در این حالت سطح استروژن و پروژسترون کمتر از حد معمول است، در حالی که سطح آندروژن به بیش از مقدار نرمال می‌­رسد. هورمون‌های مردانه اضافه چرخه قاعدگی را مختل می­‌کنند؛ به همین جهت زنان مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک به شکل بی‌­نظم و دفعات کمتر پریود می‌­شوند. اولین بار آنتونیو والیسنری، پزشک ایتالیایی در سال۱۷۲۱ علائم این بیماری را تشریح کرد.

علت ایجاد سندروم تخمدان پلی کیستیک چیست؟

پزشکان هنوز علت قطعی ایجاد این بیماری را نمی‌­دانند. آن­ها معتقدند که مقادیر بالای هورمون­‌های مردانه، مانع تولید نرمال هورمون­‌های زنانه و ایجاد تخمک به صورت طبیعی هستند. ژن‌­ها، مقاومت به انسولین و التهاب، همگی با تولید بیش از حد آندروژن ارتباط دارند:

 ژنتیک

تحقیقات نشان داده‌­اند که داشتن سابقه خانوادگی نقش مهمی در ابتلای فرد به سندروم تخمدان پلی کیستیک دارد. این احتمال وجود دارد که مجموعه‌­ای از ژن­‌ها –نه فقط یک ژن  خاص- در ایجاد این بیماری موثر باشند.

مقاومت به انسولین

حدود ۷۰ درصد زنان مبتلا به PCOS به انسولین مقاومت دارند؛ به این معنی که سلو‌ل‌­های آن­ها نمی‌­توانند به درستی از انسولین استفاده کنند. انسولین هورمونی است که در پانکراس تولید می‌شود و به بدن کمک می‌­کند تا از قند موجود در غذاها برای تامین انرژی استفاده کند. وقتی سلول‌­ها نتواند به درستی از انسولین استفاده کنند، تقاضای بدن برای این هورمون افزایش یافته و پانکراس برای جبران، انسولین بیشتری تولید می‌­کند. این انسولین اضافی، محرک تولید هورمون‌­های مردانه در تخمدان­‌هاست. چاقی اصلی‌­ترین عامل مقاومت به انسولین است. این چاقی و مقاومت به انسولین در کنار هم می‌­توانند دیابت نوع ۲ را ایجاد کنند.

التهاب خفیف

مقداری التهاب در زنان مبتلا به PCOS وجود دارد. التهاب به معنی وجود گلبول­‌های سفید بیش از حد طبیعی خون است که در مقابله با عفونت نقش دارند. التهاب می­‌تواند تخمدان پلی کیستیک را برای تولید هورمون آندروژن تحریک کند. اضافه وزن هم در ایجاد التهاب نقش دارد. وجود التهاب ناشی از سندروم تخمدان پلی کیستیک ممکن است منجر به ایجاد مشکلات قلبی و عروقی شود.

شایع‌­ترین علائم سندروم تخمدان پلی کیستیک کدام است؟

نشانه­‌های این بیماری در برخی از افراد از اولین دوره‌­های قاعدگی آشکار می‌­شود، اما برخی دیگر فقط زمانی که دچار اضافه وزن شدند یا در بارداری مشکل پیدا کردند متوجه وجود این بیماری می‌­شوند. شایع‌­ترین علائم PCOS عبارتند از:

قاعدگی نامنظم

کمبود تخمک گذاری، از ریزش مخاط رحم در هر ماه جلوگیری می‌­کند. بعضی از زنان مبتلا به این بیماری کمتر از ۸ بار در سال پریود می‌­شوند یا فواصل بین تخمک گذاری آن­ها بیش از ۳۵ روز طول می­‌کشد. به دلیل تجمع و ضخیم شدن پوشش داخلی رحم به دلیل تاخیر در قاعدگی، ممکن است این افراد قاعدگی­‌های سنگین و خون‌ریزی بیش از حدی را تجربه ­کنند.

 رشد مو در بدن

بیش از ۷۰ درصد زنان مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک، دچار رشد غیر طبیعی مو در صورت، سینه، شکم و پشت می­‌شوند. رشد بیش از حد مو، “هیرسوتیسم” نامیده می‌­شود.

 آکنه

هورمون­‌های مردانه می‌­توانند پوست را چرب‌­تر از حد معمول کنند که این مسئله ممکن است به ایجاد آکنه در مناطقی مثل صورت، قفسه سینه و بالای کمر منجر شود.

طاسی با الگوی مردانه

با افزایش غیر طبیعی هورمون‌­های مردانه در زنان، موی سر نازک شده و ریزش پیدا می‌­کند.

 تیرگی پوست

افراد مبتلا به این بیماری دچار لکه‌­های تیره در چین­‌های بدن مانند کشاله ران، گردن و زیر پستان­‌ها می‌­شوند.

اضافه وزن

حدود ۸۰ درصد زنان مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک به اضافه وزن یا چاقی دچارند.

افسردگی

تغییرات هورمونی ممکن است در بعضی از زنان به اختلالات روحی مانند افسردگی منجر شود.

 

اثرات جانبی سندروم تخمدان پلی کیستیک بر بدن کدامند؟

داشتن آندروژن بالاتر از سطح طبیعی می­‌تواند بر قدرت باروری و سایر جنبه­‌های سلامتی شما تاثیر بگذارد.

ناباروری

برای باردار شدن باید تخمک گذاری رخ دهد. در زنانی که به طور منظم تخمک گذاری نمی­‌کنند، تعدادی زیادی از تخمک­‌ها که قادر به باروری هستند، آزاد نمی‌­شوند. این بیماری یکی از عمده‌­ترین دلایل ناباروری در زنان است.

 سندروم متابولیک

حدود ۸۰ درصد زنان مبتلا به PCOS دارای اضافه وزن یا چاقی هستند. دو عامل چاقی و تخمدان پلی کیستیک، خطر ابتلا به قند خون بالا، فشار خون بالا و کلسترول بالا را افزایش می‌­دهند. ترکیب این سه مشکل، “سندروم متابولیک” نامیده می­‌شود که خطر ابتلا به بیماری‌­های قلبی، دیابت و سکته را افزایش می‌­دهد.

آپنه خواب

آپنه خواب باعث مکث‌­های مکرر تنفسی در طول شب می‌­شود که اختلال خواب را به دنبال دارد. آپنه خواب در خانم‌­هایی که اضافه وزن دارند، بیشتر دیده می‌­شود؛ به خصوص اگر مبتلا به PCOS هم باشند. خطر بروز آپنه خواب در زنان چاق مبتلا به PCOS حدود ۵ تا ۱۰ درصد بیشتر از سایر افراد است.

سرطان اندومتر

به دنبال تخمک گذاری، پوشش داخلی رحم از بین می­‌رود. اگر هر ماه تخمک گذاری انجام نشود، این پوشش در دیواره رحم باقی می‌­ماند و منجر به ضخیم شدن دیواره رحم می­‌شود. افزایش ضخامت رحم یکی از دلایل ابتلا به سرطان اندومتر است.

دیابت بارداری یا فشار خون بالای ناشی از بارداری، استئوهپاتیت غیر الکلی (التهاب شدید کبد ناشی از تجمع چربی در آن)، اختلالات خوردن و خون‌ریزی غیر طبیعی رحم از سایر عوارض سندروم تخمدان پلی کیستیک هستند.

سندروم تخمدان پلی کیستیک چه طور تشخیص داده می‌شود؟

معمولا اگر در زنی دو عامل از سه عامل زیر مشاهده شود، پزشک احتمال ابتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک می‌­دهد:

• سطح آندروژن بالا
• چرخه قاعدگی نامنظم
• وجود کیست در تخمدان­‌ها

پزشک در کنار بررسی این عوامل، باید از وجود آکنه، رشد موهای زائد و افزایش موزن در بیمار نیز مطلع شود. معاینه لگن هم می‌­تواند یکی از راه‌­های شناسایی تخمدان پلی کیستیک یا سایر بیماری‌­های مرتبط با دستگاه تناسلی باشد. پزشک از طریق معاینه واژن، رشد غیر عادی دیواره رحم را بررسی می­‌کند.

نتیجه آزمایش خون هم می­‌تواند از طریق بررسی میزان هورمون­‌های مردانه، به تشخیص بهتر این بیماری کمک کند. هم­چنین بررسی سطح کلسترول خون، انسولین و تری گلیسرید هم برای ارزیابی خطر ابتلا به بیماری­‌های مرتبط با مشکلات قلبی و دیابت موثر است. معمولا پزشکان در کنار معاینه بالینی و آزمایش خون، انجام سونوگرافی را هم برای تشخیص سندروم تخمدان پلی کیستیک ضروری می‌­دانند. در سونوگرافی از امواج صوتی برای یافتن فولیکول‌­های غیر طبیعی و سایر مشکلات در رحم و تخمدان استفاده می‌­شود.

سندروم تخمدان پلی کیستیک چه تاثیری در بارداری دارد؟

سندروم تخمدان پلی کیستیک چرخه قاعدگی طبیعی را قطع و بارداری را دشوار می­کند. بین ۷۰ تا ۸۰ درصد از زنان مبتلا به PCOS دارای مشکلات باروری هستند. این بیماری، هم ­چنین خطر ابتلا به عوارض بارداری را نیز افزایش می‌­دهد. زنان مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک دو برابر بیشتر از سایر زنان در معرض زایمان زودرس هستند. علاوه بر این، خطر سقط جنین، ابتلا به دیابت بارداری و فشار خون بالا در این زنان بیشتر است. با این حال روش‌­هایی وجود دارد که به بهبود وضعیت تخمک گذاری و بارداری مناسب کمک می­‌کنند. کاهش وزن و قند خون در زنان مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک می‌­تواند احتمال داشتن یک بارداری سالم را افزایش دهد.

آیا رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی در درمان PCOS موثر است؟

درمان این بیماری معمولا با تغییر در سبک زندگی مانند کاهش وزن، رژیم غذایی و ورزش آغاز می­‌شود. از دست دادن تنها ۵ تا ۱۰ درصد وزن بدن، می‌­تواند به تنظیم چرخه قاعدگی و بهبود علائم سندروم تخمدان پلی کیستیک کمک کند. کاهش وزن هم­چنین باعث بهبود سطح کلسترول خون، کاهش انسولین و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و دیابت می­‌شود. هر رژیمی که به فرد در کاهش وزن کمک ­کند می‌­تواند منجر به این تغییرات در بدن شود. با این حال برخی از رژیم­‌های غذایی مزایایی نسبت به سایر رژیم‌­ها دارند. مطالعات مقایسه رژیم‌­های غذایی برای درمان PCOS نشان می­‌دهد که رژیم‌­های کم کربوهیدرات هم برای کاهش وزن و هم کاهش سطح انسولین موثر هستند. اثر گذاری رژیم غذایی با شاخص گلیسمی پایین که بیشتر کربوهیدرات مورد نیاز بدن را از طریق میوه­ها، سبزیجات و غلات کامل دریافت می­‌کند، در تنظیم چرخه قاعدگی از سایر رژیم‌­های غذایی موثرتر است.

مطالعات متعددی نشان داده‌­اند که ۳۰ دقیقه ورزش با شدت متوسط، حداقل سه روز در هفته می­‌تواند به کاهش وزن زنان مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک کمک کند. کاهش وزن با ورزش باعث بهبود تخمک گذاری و سطح انسولین در بدن می‌­شود. ورزش و رژیم غذایی مناسب به بیمار کمک می­‌کند تا بهتر بتواند وزن خود را کاهش دهد و خطر ابتلا به دیابت و مشکلات قلبی را به حداقل برساند. برخی تحقیقات به اثر بخشی طب سوزنی در بهبود مبتلایان به PCOS پرداخته‌­اند، اما هنوز نمی‌­توان با اطمینان کامل در این زمینه صحبت کرد.

رایج‌­ترین روش‌­های درمانی در بهبود بیماران مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک کدامند؟

پزشکان معمولا برای درمان افراد مبتلا به این بیماری از مجموعه‌­ای از روش‌­های زیر استفاده می‌­کنند:

 مصرف داروهای جلوگیری از بارداری

مصرف روزانه استروژن و پروژسترون می­تواند به تنظیم و تعادل هورمون‌­های بدن کمک کند، تخمک گذاری را تنظیم کرده و علائمی مثل رشد موهای زائد را کاهش دهد. از دیگر نقش‌­های این هورمون­‌ها در بدن، کاهش خطر ابتلا به سرطان اندومتر است.

 مصرف متفورمین

متفورمین دارویی است که برای درمان بیماری دیابت نوع ۲ تجویز می­‌شود. تحقیقات نشان داده که مصرف این دارو در کنار کاهش وزن، تاثیر ورزش و رژیم درمانی را در بیماران مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک افزایش می­‌دهد.

 مصرف کلومیفِن

کلومیفن دارویی برای باروری است که می‌­تواند به زنان بارداری که به PCOS مبتلا هستند کمک کند. با این حال این دارو احتمال دو قلوزایی و بارداری­‌های متعدد را افزایش می‌­دهد.

عمل جراحی

در صورتی که سایر روش‌­های درمانی در این زمینه با شکست مواجه شوند، می‌­توان به کمک جراحی این عارضه را برطرف کرد. پزشک پس از بررسی شرایط موجود، تصمیم به انجام جراحی و شیوه انجام آن خواهد گرفت.

در صورت مشاهده چه علائمی باید به پزشک مراجعه کرد؟

• زمانی که در عادت ماهانه فرد اختلالی مانند تاخیر، بی نظمی یا قطع شدن ایجاد شده و فرد اطمینان دارد که باردار نیست.
• زمانی که رشد موهای زائد بدن زیاد و غیر عادی شده است.
• بیش از ۱۲ ماه از اقدام به بارداری گذشته، اما هنوز بارداری رخ نداده است.
• علائم مرتبط با دیابت مثل تشنگی یا گرسنگی بیش از حد، تاری دید یا کاهش وزن غیر طبیعی در فرد وجود داشته باشد.

 

جمع بندی

سندروم تخمدان پلی کیستیک می‌­تواند چرخه قاعدگی را مختل و بارداری را دشوار کند. مقادیر بیش از حد و غیر طبیعی هورمون‌­های مردانه به مشکلاتی مثل رشد موهای زائد در صورت و بدن منجر می‌­شود. تغییر در سبک زندگی اولین روش درمانی است که پزشکان برای بهبود بیماران توصیه می­‌کنند. کاهش وزن از طریق رژیم غذایی مناسب و ورزش­‌های هوازی می­‌تواند علائم سندروم تخمدان پلی کیستیک را کاهش داده و احتمال بارداری را افزایش دهد. در صورت عدم موفقیت در این روش یا برای اثرگذاری بیشتر تغییر سبک زندگی، استفاده از دارو هم توصیه می‌شود. قرص‌­های جلوگیری از بارداری و متفورمین هم می­‌توانند چرخه قاعدگی را به حالت طبیعی برگردانده و علائم PCOS را تسکین دهد.

آگاهی زنان نسبت به علائم این بیماری می­‌تواند در تشخیص و درمان زودهنگام آن موثر باشد. گرچه این بیماری در بسیاری از جوامع نسبتا شایع است، اما بسیاری از زنان، تنها پس از شکست در باردار شدن، برای تشخیص و درمان این عارضه اقدام می­‌کنند. توصیه می‌­شود که افراد پس از مشاهده علائم اولیه با یک پزشک متخصص در این خصوص مشورت کنند تا در صورت نیاز، انجام آزمایش و سونوگرافی برای بررسی بیشتر وضعیت آنان تجویز شود. استفاده از مشاوره آنلاین و گفت‌­و­گوی تلفنی، تصویری یا متنی با پزشک متخصص یکی از ساده‌­ترین و ارزان­‌ترین را‌ه­‌های موجود است. برای این کار می‌­توانید با مراجعه به وب­سایت و یا اپلیکیشن مشوِرَپ، درخواست مشاوره آنلاین خود را ثبت و با یکی از پزشکان متخصص زنان و زایمان این سامانه به شکل دلخواه خود گفت‌­و­گو کنید. پزشک وضعیت شما را بررسی کرده و در صورت نیاز به معاینه حضوری یا انجام آزمایشات ویژه، شما را به مراکز درمانی ارجاع خواهد داد. دسترسی به پزشکان مشوِرَپ بسیار آسان بوده و در ۲۴ ساعت شبانه روز و در تمامی روزهای هفته در دسترس شماست.

با مشوِرَپ امن و آسان مشورت کن.

منابع

healthline.com

mayoclinic.org

چسبندگی رحم به تشکیل بافت زخم (اسکار) در دیواره داخلی رحم گفته می‌­شود. قسمت داخلی رحم به بادکنکی شبیه است که دیواره‌­های جلو و عقب آن صاف در برابر هم قرار دارند. این بخش با بافتی به نام آندومتر پوشیده شده است. آندومتر در سلامتی و باروری یک زن نقش اساسی دارد. در دوران قاعدگی، لایه سطحی آندومتر فرو می‌­ریزد و خونریزی قاعدگی آغاز می‌­شود. زمانی که یک زن باردار می‌­شود، سلول تخم در بافت آندومتر کاشته می­‌شود. آسیب یا عفونت آندومتر ممکن است به پوشش داخلی آن آسیب بزند و باعث چسبندگی (بافت اسکار) بین دیواره‌های داخلی رحم شود.

اصطلاح علمی که برای توصیف چسبندگی داخل رحم استفاده می‌­شود “سندرم آشرمن” نام دارد. در چسبندگی رحم، زخم‌­هایی نقش دارند که ممکن است از نوارهای نازک به صورت خفیف یا نوارهای ضخیم‌­تر تشکیل شده باشند. در موارد شدید این عارضه، ممکن است انسداد یا تخریب جزئی یا سوراخ شدن حفره داخلی رحم رخ دهد که در هر صورت عوارض متعددی را در پی خواهد داشت.

دلایل ایجاد چسبندگی رحم

معمولا سطوح رحم، حفره شکم و لوله‌­های رحمی لغزنده هستند. این مسئله باعث می‌­شود تا اعضای بدن بتوانند به راحتی در کنار هم جای گیرند. در صورتی که این بافت لغزنده به دلایلی آسیب ببیند، چسبناک می­‌شود و ممکن است باعث چسبیدن اندام‌­ها به یکدیگر شود. شایع­‌ترین علت ایجاد چسبندگی رحم، آسیب رحم به دنبال یک عمل جراحی است. این عمل جراحی اتساع و کورتاژ (Dilation and Curettage) یا اصطلاحا D&G نامیده می­شود. D&G یک روش جراحی سرپایی است که طی آن دهانه یا گردن رحم کشیده شده و محتوای بافت رحم به وسیله ابزاری مخصوص برداشته می­‌شود. از این روش برای بررسی و تشخیص مشکلات رحمی مثل خونریزی‌­های سنگین یا پاکسازی رحم بعد از سقط جنین استفاده می­‌شود. سایر علل احتمالی ایجاد چسبندگی رحم، عفونت­‌های شدید لگن، برداشت فیبروم رحمی به وسیله جراحی، عمل سزارین و فرسایش آندومتر هستند. فرسایش آندومتر روشی برای از بین بردن یا قطع کردن پوشش داخلی رحم بیمار است. این روش معمولا برای زنانی توصیه می­‌شود که قاعدگی­‌های بسیار سنگینی دارند. پس از انجام فرسایش آندومتر، خونریزی قاعدگی کمتر شده یا کاملا از بین می‌­رود.

به طور کلی احتمال چسبندگی رحم در افرادی که سابقه یکی از موارد زیر را داشته‌­اند، بالاتر از سایرین است:

• خون‌ریزی شدید پس از زایمان
• سقط جنین عمدی یا اجباری
• بایوپسی آندومتر
• تشکیل اسکار در ناحیه بخیه پس از انجام عمل سزارین
• جفت دفع نشده پس از زایمان
• برداشتن فیبروم و میوم رحم به وسیله عمل جراحی

 

چسبندگی رحم چه نشانه‌­هایی دارد؟

زنی که چسبندگی رحمی دارد، ممکن است هیچ علامت و نشانه خاصی را تجربه نکند. اما گاهی اوقات زنان مبتلا به این عارضه، مشکلات قاعدگی مثل قاعدگی کم یا قطع شدن آن را تجربه می‌کنند. چسبندگی رحم در بعضی از زنان باعث نازایی یا سقط جنین می­‌شود. هم­چنین ممکن است در زمان زایمان، به دلیل لانه گزینی غیر طبیعی جفت، عوارض خاصی را تجربه کنند. اگر زخم ایجاد شده در رحم به طور جزئی یا کامل جریان خون قاعدگی را مسدود کند، درد لگن یا قاعدگی دردناک رخ می­‌دهد.

به طور خلاصه می­‌توان علائم و نشانه‌­های چسبندگی رحم را به این شکل بیان کرد:

• آندومتریوز
• سقط جنین مکرر
• تغییرات دوره قاعدگی مانند بی نظمی، کاهش یا قطع شدن خون‌ریزی
• احساس درد در هنگام رابطه جنسی
• احساس گرفتگی و درد رحم در زمان قاعدگی همراه با خون‌ریزی خفیف یا عدم خون‌ریزی
• ناباروری بدون دلیل مشخص
• جفت تهاجمی

انواع چسبندگی رحم

چسبندگی رحم با توجه به شدت اسکار و وسعت ناحیه چسبیده، به سه دسته قابل تقسیم است:

چسبندگی خفیف رحم

در این مرحله، چسبندگی­‌ها از نوع سایشی بوده که کمتر از یک سوم رحم را درگیر کرده است.

 چسبندگی متوسط رحم

در این مرحله که معمولا با قاعدگی کم مشخص می‌­شود، چسبندگی ضخیم بوده و تا دو سوم رحم را درگیر می­‌کند.

چسبندگی شدید رحم

در این مرحله معمولا قطع قاعدگی روی می‌­دهد و چسبندگی بیش از دو سوم حفره رحم را در بر گرفته است.

چگونه می­‌توان چسبندگی رحم را تشخیص داد؟

تشخیص چسبندگی رحم بسیار مهم و حیاتی است. چون هر چه زودتر تشخیص و درمان صورت گیرد، شانس بهبودی، بارداری و زایمان موفق پس از آن بالاتر می‌­رود. از سوی دیگر احتمال بازگشت چسبندگی در افرادی که در مراحل اولیه درمان شده‌­اند، کمتر از افرادی است که چسبندگی شدید را تجربه کرده‌­اند. چهار روش برای تشخیص چسبندگی رحم در زنان وجود دارد:

هیستروسکوپی

هیستروسکوپی دقیق‌­ترین و استانداردترین روش برای ارزیابی چسبندگی‌­های داخل رحمی است. در این روش وسیله‌­ای شبیه به تلسکوپی نازک و روشن از طریق دهانه رحم به آن وارد می‌­شود تا پزشک بتواند مستقیما داخل رحم را ببیند. این کار در مطب یا اتاق عمل امکان پذیر است.

بایوپسی اندومتریال

در این روش از پوشش داخلی و مخاط رحم نمونه گیری می­‌شود تا از نظر وجود بافت و سلول‌­های غیر طبیعی مورد بررسی قرار گیرد.

هیستروسالپینگوگرام (HSG)

یکی از روش­‌های غربالگری مفید برای تشخیص چسبندگی داخل رحم، هیستروسالپینگوگرافی است. HSG یک روش است که طی آن اشعه ایکس به داخل رحم تابانده می‌­شود تا شکل داخل رحم و جداره‌­ها و منافذ آن دیده شود.

سونوهیستروگرافی (SHG)

سونوهیستروگرافی هم از روش‌­های مناسب برای شناسایی چسبندگی رحم است. طی این عمل، محلول آب نمکی مشابه مایعات بدن از طریق دهانه رحم به آن تزریق می­‌شود و به کمک دستگاه سونوگرافی، حفره رحم بررسی می­‌شود.

لاپاراسکوپی

لاپاراسکوپی روشی است که در آن شکاف کوچکی در شکم ایجاد می­‌کنند.  سپس یک لوله کوچک روشن همراه با دوربین از آن طریق وارد بدن می­‌شود. این روش تنها راه تشخیص آندومتریوز است. از لاپاراسکوپی برای درمان چسبندگی رحم هم می‌­توان استفاده کرد. بنابراین اگر پزشک این شیوه را برای تشخیص چسبندگی رحم انتخاب کند، هم‌زمان با تشخیص می‌­تواند به درمان چسبندگی نیز بپردازد و نیاز به انجام دو عمل جراحی نیست.

 

درمان چسبندگی رحم

اگر چسبندگی رحم خفیف بوده و اختلالی در قاعدگی و زندگی طبیعی بیمار ایجاد نکرده باشد و یا بیمار، دیگر قصد بارداری نداشته باشد، ضرورتی برای درمان نیست. اما در صورتی که چسبندگی از نوع متوسط و شدید بوده و سلامتی بیمار را تهدید کند، درمان مناسب باید انجام شود.

درمان چسبندگی رحم به شیوه هیستروسکوپی متداول‌­ترین روش است. در صورتی که بافت اسکار نازک باشد، از هیستروسکوپ مخصوص برای برش بافت اسکار استفاده می‌­شود. اما در صورت ضخیم بودن و تراکم شدید بافت اسکار، پزشک با استفاده از قیچی این بافت را جدا می­‌کند. گاهی از سونوگرافی حین انجام هیستروسکوپی و برای هدایت جداسازی بافت اسکار استفاده می‌­شود. این کار اغلب نیاز به بیهوشی دارد، اما در بعضی از شرایط در مطب پزشک هم قابل انجام است. در موارد شدید، ممکن است به بیش از یک عمل جراحی برای از بین بردن چسبندگی نیاز باشد. دوره نقاهت پس از هیستروسکوپی کوتاه است و معمولا زنان پس از انجام آن می­‌توانند به منزل بروند. در صورت نیاز از داروهای مسکن برای کاهش دردهای احتمالی پس از هیستروسکوپی استفاده می­‌شود.

برای پیشگیری از چسبندگی رحم مجدد پس از درمان چه باید کرد؟

مهم‌­ترین کار پس از درمان چسبندگی رحم، جلوگیری از تشکیل مجدد بافت اسکار پس از برداشته شدن است. روش‌­های متعددی برای این کار وجود دارد و پزشک، با توجه به شرایط بیمار یکی از آن‌­ها را انتخاب می‌­کند. چند نمونه از رایج­‌ترین روش‌­های جلوگیری از چسبندگی مجدد رحم عبارتند از:

هیستروسکوپی مجدد

در برخی از موارد پزشک تصمیم می­‌گیرد که یک تا دو هفته بعد از هیستروسکوپی، دوباره این کار را انجام دهد. هدف از این کار حصول اطمینان از عدم تشکیل مجدد بافت اسکار است.

 استروژن درمانی

گاهی برای سرعت بخشیدن به بازسازی پوشش داخل رحم و جلوگیری از ایجاد اسکار، می‌­توان از استروژن خوراکی به طور موقت استفاده کرد.

قرار دادن بالون داخل رحم

گاهی پزشک بلافاصله پس از حذف اسکار و به منظور جلوگیری از تشکیل مجدد بافت اسکار، یک بالون مخصوص برای داخل رحم قرار می‌­دهد.

بایوپسی اندومتریال

در این روش به کمک نمونه برداری از بافت و مخاط رحم وجود هر نوع بافت و سلول غیر طبیعی در این ناحیه را شناسایی می­‌کنند.

نقش چسبندگی رحم در بارداری

چسبندگی رحم می‌­تواند از طریق جلوگیری از تماس تخمک با اسپرم یا ناتوانی دیواره رحم برای جای گزینی سلول تخم، از باردار شدن زن جلوگیری کند. چسبندگی رحم باید به موقع درمان و دوره نقاهت طبق توصیه­‌های پزشک پشت سر گذاشته شود. پس از درمان هم برخی از زنان دچار قطع قاعدگی می­‌شوند. بارداری‌­هایی که پس از درمان اتفاق می‌­افتند، به احتمال زیاد با سقط جنین، زایمان زودرس، خون‌ریزی در سه ماهه سوم و یا اتصال غیر طبیعی جفت به دیواره رحم مواجه می­‌شوند.

احتمال بارداری موفق پس از درمان با نوع و میزان چسبندگی ارتباط دارد. پس از درمان چسبندگی خفیف تا متوسط، معمولا افراد دوره طبیعی قاعدگی را تجربه می­‌کنند و احتمال موفقیت بارداری در آن­ها بین 70 تا 80 درصد است. این احتمال در بین بیماران مبتلا به چسبندگی شدید رحم حدود ۲۰ تا ۴۰ درصد و گاهی کمتر است. چون در این نوع چسبندگی، پوشش آندومتر با تخریب گسترده‌­تری مواجه شده است. زنانی که دچار آسیب شدید آندومتر هستند پس از درمان بهبود نمی‌­یابند؛ اما می‌­توانند با توجه به سالم بودن تخمک‌­ها، از روش‌­های دیگری مانند رحم اجاره‌­ای (مادر جایگزین) یا فرزندخواندگی استفاده کنند.

چسبندگی رحم در زنانی که قصد بارداری دارند بسیار مهم است. تشخیص دقیق این بیماری نیاز به پیگیری بیمار و دانش کافی پزشک متخصص دارد. هر چه اقدامات لازم برای درمان چسبندگی رحم، زودتر صورت گیرد، احتمال درمان و بازگشت به زندگی طبیعی مانند قاعدگی نرمال و احتمال باردار شدن بیشتر است. برای دسترسی به پزشک متخصص و دریافت راهنمایی­‌های لازم در این زمینه می‌­توانید همین حالا اقدام کنید. شما می‌­توانید بدون نیاز به مراجعه حضوری و به صورت آنلاین با پزشک مورد نظر خود گفت‌­و­گو کرده و اطلاعات لازم را درباره پیگیری مشکل خود از او دریافت کنید. می­‌توانید از طریق اپلیکیشن مشوِرَپ علاوه بر تماس آنلاین با پزشک خود، برای مراجعه حضوری و معاینه‌­های لازم هم برنامه‌­ریزی کرده و نوبت دریافت کنید. همین حالا به وب­سایت و اپلیکیشن مشوِرَپ مراجعه و درخواست مشاوره خود را ثبت کنید تا در کوتاه­‌ترین زمان ممکن پزشکان مجرب این سامانه با شما تماس بگیرند.

منابع

www.reproductivefacts.org

www.verywellfamily.com

arm.coloradowomenshealth.com

maryamhospital.ir

 

مقدمه

نوع و چگونگی علائم بارداری یکی از مواردی است که باعث می­‌شود تجربه بارداری برای هر زن متفاوت باشد. برخی از زنان ممکن است در چند روز اول نشانه‌­های بارداری را مشاهده کنند ولی سایر زنان تا زمانی که عادت ماهیانه آن­ها به تاخیر نیفتد، متوجه بارداری نمی‌­شوند. در مواردی هم خانم باردار تا چند ماه پس از شروع بارداری از آن بی خبر است. این اتفاق معمولا در افرادی که قاعدگی نامنظم دارند روی می­‌دهد. اصلی‌­ترین و دقیق‌­ترین راه تشخیص بارداری، انجام آزمایش و سونوگرافی است؛ اما علائم و نشانه‌­های دیگری هم وجود دارند که به کمک آن‌­ها می­‌توان متوجه بارداری فرد شد. نشانه­‌های اولیه بارداری معمولا تاخیر در عادت ماهانه، تهوع صبحگاهی، حساسیت به بو و خستگی است. نشانه‌­های اولیه بارداری در زنان مختلف، متفاوت هستند. پس اگر مشکوک شدید که باردار هستید، می‌­توانید به راحتی و به کمک تست­‌های خانگی، متوجه بارداری شوید.

علائم بارداری

در ادامه به اصلی‌­ترین علائمی که زنان باردار در اوایل دوره بارداری با آن­ها مواجه می­‌شوند اشاره می­‌کنیم و در پایان به مجموعه ای از نکات مهم درباره این علائم می­‌پردازیم. زنان باردار ممکن است علائم اولیه مشابهی نداشته باشند یا این فقط برخی از این علائم در مورد آن­ها روی دهد. مهم‌­ترین علائم اولیه بارداری عبارتند از:

لکه بینی

یکی از اصلی­‌ترین علائم اولیه بارداری، لکه بینی است. از هفته یک تا چهار هنوز همه چیز در سطح سلولی در حال رخ دادن است. تخمک بارور شده یک بلاستوسیت (مجموعه سلولی) ایجاد می‌کند. این مجموعه سلولی بعدا به اندام­‌ها و اعضای بدن جنین تبدیل می­‌شوند. از روز ۱۰ تا ۱۴ پس از بارداری، بلاستوسیت در آندومتر (پوشش داخلی رحم) کاشته می‌­شود. این کار ممکن است باعث خون‌ریزی لانه گزینی شود که به صورت لکه بینی موقت نمایان می­‌شود. ممکن است برخی این خون‌ریزی را با قاعدگی اشتباه بگیرند. اما باید بدانید که خونریزی لانه گزینی از قاعدگی سبک‌­تر است. درباره خون‌ریزی در روزهای اول با پزشک خود مشورت کنید. در سه ماهه اول باید خون‌ریزی از سه بعد بررسی شود: سقط جنین، بارداری خارج از رحم و انواع خاصی از عفونت‌­ها.

برخی از نکات خونریزی لانه گزینی

• رنگ: رنگ در موقعیت‌­های مختلف ممکن است بین صورتی، قرمز یا قهوه‌­ای متغیر باشد.
• خون‌ریزی: مقدار خون‌ریزی با دوران عادت ماهانه فرد باید مقایسه شود. معمولا مقدار آن خیلی کمتر از خون‌ریزی قاعدگی است.
• درد: درد ممکن است خفیف، متوسط یا شدید باشد. طبق مطالع‌ه­ای که روی۴۵۳۹ زن انجام شد، ۲۸ درصد آن­ها لکه بینی و خون‌ریزی سبک همراه با درد را تجربه کرده بودند.
• دوره: خون‌ریزی لانه گزینی معمولا کمتر از سه روز طول می­کشد و نیازی به درمان ندارد.

 عقب افتادن عادت ماهانه

اغلب زنان با عقب افتادن عادت ماهانه به احتمال باردار بودن فکر می­‌کنند. بهتر است بدانید که علت این مسئله چیست. وقتی که سلول تخم در دیواره رحم به صورت کامل مستقر شد، بدن شروع به تولید گنادوتروپین (hCG) می­‌کند. این هورمون به بدن در حفظ بارداری کمک می­‌کند. نقش دیگر این هورمون، جلوگیری از آزاد شدن ماهانه تخمک­‌های بالغ از تخمدان است. چهار هفته پس از بارداری، عادت ماهیانه رخ نخواهد داد. توصیه می‌­شود افرادی که عادت ماهیانه نامنظمی داشته‌­اند حتما در این زمان آزمایش بارداری بدهند. تست­‌های خانگی می­‌توانند hCG را ۸ روز پس از تاخیر در بارداری تشخیص دهند. این تست‌­های خانگی میزان hCG را در ادرار تشخیص و باردار بودن را نشان می‌­دهند.

 افزایش درجه حرارت بدن

افزایش درجه حرارت بدن نسبت به دمای پایه، می‌­تواند نشانه اولیه بارداری باشد. دمای بدن شما در هنگام ورزش یا هوای گرم ممکن است خیلی بالا رود. در این مدت باید آب بیشتری مصرف کنید و با احتیاط ورزش کنید.

 خستگی

خستگی در هر زمان از دوران بارداری ایجاد می­‌شود. در واقع بدن شما طی چند هفته اول به صورت ۲۴ ساعته مشغول فعالیت است تا از بارداری پشتیبانی کند. این علامت به ویژه در اوایل بارداری شایع‌­تر است. سطح پروژسترون بدن در این دوره افزایش می­‌یابد که می‌­تواند عاملی برای افزایش خواب آلودگی مادر باردار باشد. افزایش دمای پایه بدن هم ممکن است باعث کمبود انرژی شود. از سوی دیگر قلب باید سریع‌­تر کار کند تا اکسیژن بیشتری را به رحم برساند. این عوامل ممکن است به خستگی و بی حالی منجر شود.

افزایش ضربان قلب

برخی از زنان در اوایل بارداری تجربه افزایش ضربان قلب را خواهند داشت. معمولا در هفته­‌های ۸ تا ۱۰ تپش قلب سریع‌­تر و شدید­تر است. تپش قلب و آریتمی در بارداری شایع است که معمولا به دلیل نوسان هورمون­‌ها رخ می‌­دهد. افزایش جریان خون ناشی از جنین در بارداری رخ می‌­دهد. در حالت ایده‌­آل، کنترل بارداری باید قبل از بارداری شروع شود تا اگر مشکلی در عملکرد قلب یا سایر ارگان‌­ها وجود داشت، با دارو و بررسی دوره‌­ای کنترل شود.

تغییرات اولیه در پستان­‌ها

تغییرات اولیه در پستان‌­ها در زنان مختلف به شکل احساس گزگز، درد و تورم نمایان می­شود. این تغییرات بین هفته‌­های ۴ تا ۶ رخ می‌­دهد. به دلیل تغییرات هورمونی ناشی از افزایش تولید استروژن و پروژسترون، سینه‌­ها بزرگ و متورم می‌­شوند. پس از گذشت چند هفته و سازگار شدن بدن با این تغییرات هورمونی، درد و تورم پستان­‌ها هم برطرف خواهد شد. تغییرات پستان و نوک آن­ها ممکن است در حدود هفته ۱۱ هم رخ دهد. نواحی اطراف پستان در این دوره تیره‌­تر ور بزرگ­تر می­‌شوند. این مسئله ناشی از تاثیر هورمون­‌های بارداری بر فعالیت ملانوسیت‌­هاست. ملانوسیت­‌ها مسئولیت ساخت رنگدانه‌­های پوست را برعهده دارند و تغییرات رنگ پوست ناشی از فعالیت آن­هاست. علاوه بر این، اگر پیش از بارداری دچار آکنه بوده‌­اید، ممکن است در این دوره مجددا جوش بزنید.

تغییرات خلقی

یکی از نشانه­‌هایی که بسیاری از زنان در اولین روزهای بارداری تجربه می‌­کنند، تغییرات خلقی است. این مسئله بسیار طبیعی و به دلیل تغییر در ترشح هورمون‌­های بدن آن­هاست. سطح استروژن و پروژسترون در دوران بارداری بالا خواهد بود. این افزایش می‌­تواند روحیه فرد را تحت تاثیر قرار دهد و باعث شود که مادر باردار بیش از حد احساساتی و تحریک پذیر باشد. تغییرات خلقی در دوران بارداری بسیار شایع است و ممکن است فرد احساس افسردگی، تحریک پذیری، اضطراب یا سرخوشی داشته باشد.

 تکرر و بی اختیاری ادرار

نیاز مداوم به دستشویی ناشی تکرر ادرار که گاهی به بی اختیاری آن منجر می­‌شود، برخی از زنان را در آغازین روزهای تجربه مادری نگران می­‌کند. مادران باردار باید بدانند که قلب در دوران بارداری میزان خون بیشتری را به سراسر بدن پمپاژ می­‌کند. این مسئله باعث می‌­شود که کلیه‌­ها مایعات بیشتری را نسبت به قبل پردازش و تصفیه کنند که منجر به جمع شدن مایعات بیشتری در مثانه می­‌شود. در نتیجه مادر باردار نیاز به دفع ادرار بیشتری خواهد داشت. هورمون‌ها هم­چنین نقش زیادی در سلامت مثانه دارند و می‌­توانند عملکرد این عضو را تحت تاثیر قرار دهند. بنابراین در صورت تاخیر در دفع، ممکن است ادرار نشت کند. اگر تکرر ادرار با سوزش هم همراه باشد، می­‌تواند نشانه عفونت بوده و حتما باید برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کرد.

نفخ و یبوست

نفخ و یبوست بارداری ممکن است همزمان یا به تنهایی باعث آزار زنان باردار شوند. این مسئله معمولا به دلیل تغییرات هورمونی است که می‌­تواند سیستم گوارشی را تحت تاثیر قرار دهد. در نتیجه یبوست و نفخ رخ می‌­دهد. یبوست می­‌تواند یکی از عوامل ایجاد نفخ شکم هم باشد.

تهوع صبحگاهی، حالت تهوع و استفراغ

تهوع صبحگاهی و استفراغ معمولا در حدود هفته ۴ تا ۶ ایجاد می‌­شود. حالت تهوع در بیشتر افراد هنگام صبح و پیش از خوردن صبحانه رخ می‌­دهد، به همین دلیل به آن تهوع صبحگاهی می‌گویند. گرچه این وضعیت در تمام طول روز یا شب هم ممکن است اتفاق بیفتد. دقیقا مشخص نیست که چه عواملی باعث تهوع و استفراغ در دوران بارداری می‌­شود، اما ممکن است هورمون‌­ها در این مسئله نقش داشته باشند.

در سه ماهه اول بارداری، بسیاری از خانم­‌ها حالت خفیف یا شدید تهوع صبحگاهی را تجربه می‌­کنند. ممکن است در اواخر سه ماه اول شدت این عارضه بیشتر شود، اما اغلب با ورود به سه ماهه دوم از شدت آن کاسته می­‌شود.

 فشار خون بالا و سرگیجه

در بعضی از موارد فشار خون بالا یا طبیعی در اولین روزهای بارداری کاهش می‌­یابد. این مسئله ممکن است باعث سرگیجه شود، چون کاهش فشار خون باعث گشاد شدن رگ­‌های خونی می‌­شود. تعیین فشار خون بالا در نتیجه بارداری دشوار است. بالا بودن فشار خون در ۲۰ هفته اول بارداری اغلب نشانگر مشکلات اساسی است. این عارضه ممکن است به دنبال بارداری روی دهد یا از قبل وجود داشته باشد. پزشک در اولین بازدید فشار خون مادر را می­‌گیرد و از این عدد به عنوان پایه برای فشار خون طبیعی بدن مادر استفاده می‌­کند.

حساسیت به بو و تنفر از غذا

حساسیت به بو یکی از اولین علائم بارداری است که در برخی از زنان با تنفر از غذا و عدم میل به غذا خوردن همراه می‌­شود. گرچه علت دقیق این مسئله به درستی مشخص نیست، اما عارضه مهمی تلقی می­‌شود؛ چون می­‌تواند به تهوع و استفراغ منجر شود. در صورتی که تنفر از غذا باعث شود که مادر نتواند به خوبی غذا بخورد، ممکن است دچار ضعف و ناراحتی شود.

 افزایش وزن

افزایش وزن در پایان سه ماهه اول بارداری بیشتر می‌­شود. ممکن است طی ماه­‌های اول نیم تا ۲ کیلوگرم وزن اضافه کنید. میزان کالری مورد نیاز در اوایل بارداری تفاوت چندانی با رژیم غذایی معمول شما نخواهد داشت؛ اما با گذشت مدت زمان بیشتری از بارداری، میزان کالری نیز باید افزایش یابد.

در مراحل بعد، وزن اضافه شده بارداری بین موارد زیر تقسیم می‌­شود:

• پستان‌­ها تا یک و نیم کیلوگرم
• رحم یک کیلوگرم
• جفت حدود نیم کیلوگرم
• مایع آمنیوتیک حدود یک کیلوگرم
• افزایش حجم خون و مایعات بدن حدود دو و نیم تا سه کیلوگرم
• چربی حدود سه تا چهار کیلوگرم

 سوزش معده

تغییرات هورمونی در دوران بارداری بر تمام ارگا‌‌ن‌­های بدن اثر گذاشته و حتی می‌­تواند به سوزش معده منجر شود. هورمو‌ن‌­ها می‌­توانند دریچه بین مری و معده را شل کنند. این کار اجازه می‌دهد تا اسید معده به مری نشت کرده و باعث احساس سوزش معده شود.

 چرب شدن پوست و ظهور آکنه

یکی از علائم آزاردهنده بارداری، چرب شدن پوست و ظهور آکنه است. در اوایل بارداری ممکن است احساس کنید که پوست شما براق شده است. ترکیبی از افزایش حجم خون و سطح هورمون در بدن، خون بیشتری را از طریق عروق جا به جا می­‌کند. این کار باعث می‌­شود تا غدد چربی بدن فعال‌­تر شوند. افزایش فعالیت غدد عرق به پوست شما ظاهری چرب و براق می­‌دهد. از دیگر عوارض افزایش فعالیت غدد عرق، بروز آکنه است.

 کمر درد

بسیاری از زنان این علامت را با کمر درد ناشی از سندروم پیش از قاعدگی اشتباه می­‌گیرند؛ اما در واقع این درد ناشی از تغییرات هورمونی و رشد رحم است. حدود ۳۰ درصد زنان پس از لقاح، کمر درد و گرفتگی عضلات را تجربه می­‌کنند که در اثر اتصال تخمک بارور شده به دیواره رحم ایجاد می‌­شود. ممکن است رحم کمی کشیده شود تا برای انبساط گسترده در طول۹ ماه آینده آماده گردد.

 سردرد

افزایش حجم خون ممکن است باعث بروز سردردهای تنشی مکرر شود. این سردردها معمولا خفیف هستند و در اثر مصرف مایعات کم یا کم خونی هم روی می‌­دهند. البته تغییر سطح استروژن و پروژسترون هم یکی از عوامل ایجاد کننده چنین سردردهایی است. با پیشرفت بارداری این سردردها هم کمتر اتفاق می­‌افتند.

خلاصه‌­ای از علائم مختلف بارداری و زمان روی دادن آن­ها:

نشانه‌­ها	زمان
لکه بینی خفیف	هفته اول تا چهارم
عادت ماهانه عقب افتاده	هفته چهارم
خستگی	هفته چهارم تا پنجم
حالت تهوع	هفته چهارم تا ششم
احساس سوزن سوزن شدن یا درد در پستان­‌ها	هفته چهارم تا ششم
تکرر ادرار	هفته چهارم تا ششم
نفخ شکم	هفته چهارم تا ششم
دل به هم خوردگی	هفته پنجم تا ششم
نوسانات خلقی	هفته ششم
تغییرات دمایی	هفته ششم
بالا رفتن فشار خون	هفته هشتم
خستگی شدید و دل درد	هفته نهم
بالا رفتن تعداد ضربات قلب	هفته هشتم تا دهم
تغییرات پستان و نوک آن	هفته یازدهم
آکنه	هفته یازدهم
افزایش وزن محسوس	هفته یازدهم
آشکار شدن بارداری در کل بدن	هفته دوازدهم

نکات مهم درباره دوران بارداری

• حتما در اولین فرصت تست بارداری انجام دهید تا مطمئن شوید که باردار هستید یا خیر.
• اگر نتیجه تست شما مثبت است، برای تعیین اولین قرار ملاقات با پزشک یا ماما تماس بگیرید.
• اگر از داروی خاصی استفاده می­‌کنید، از پزشک خود بپرسید که آیا ادامه مصرف دارو خطری برای کودک دارد یا خیر.
• خستگی اوایل دوره بارداری می­‌تواند با خواب آلودگی توام باشد. سعی کنید خواب کافی داشته باشید.
• با توجه به بالا رفتن دمای بدن در این دوره، خنک نگه داشتن اتاق خواب می­‌تواند به استراحت مناسب مادر باردار کمک کند.
• با استفاده از سوتین مخصوص بارداری، به رفع حساسیت پستان­‌ها کمک کنید.
• سوتین پنبه‌­ای و بدون سیم برای این دوره بسیار مناسب است. سایزی را انتخاب کنید که فضای کافی برای رشد سینه در ماه­‌های آینده را داشته باشد.
• برای کاهش اصطکاک در نوک پستان­‌ها و کاهش درد و ناراحتی، پدهای مخصوص سینه را تهیه کرده و در جلوی سوتین قرار دهید.
• هر روز مقداری نوشیدنی بیشتر از قبل بنوشید.
• اگر پزشک مولتی ویتامین یا داروی خاصی برای شما تجویز کرد، حتما به طور منظم مصرف کنید و از خوردن میوه‌­ها و سبزیجات تازه غافل نشوید.
• برای جلوگیری از بی اختیاری ادرار، سعی کنید زود به زود به دستشویی بروید و دفع ادرار را به تاخیر نیاندازید.
• ممکن است بدن مادر در اثر استفراغ یا دفع ادرار مکرر دچار کم آبی شود. پس لازم است که مایعات سالم و مناسب مثل آب میوه طبیعی در طول روز مصرف کنید.
• اگر تهوع باعث می­‌شود که نتوانید غذا بخورید یا غذایتان را هضم کنید، باید حتما با پزشک خود تماس بگیرید. چنین وضعیتی باعث ضعف بدن و کمبود مواد معدنی و مغذی و آسیب به شما و جنین خواهد شد.
• حتما فشار خون خود را در طی بارداری به طور منظم کنترل کنید. در صورت نیاز و با صلاح‌دید پزشک از رژیم غذایی مخصوص کاهش فشار خون استفاده کنید.
• به طور منظم آب بنوشید و میان وعده بخورید تا از سرگیجه جلوگیری شود. هنگام بلند شدن از صندلی و ایستادن، این کار را به آرامی انجام دهید تا دچار سرگیجه نشوید.
• با خوردن چند وعده غذایی کوچک به جای وعده­‌های بزرگ، از سوزش و سنگینی معده در طول دوران بارداری جلوگیری کنید.
• سعی کنید حداقل کمی تحرک در روز داشته باشید و بایستید تا غذا زمان کافی برای هضم داشته باشد و هضم بهتری صورت گیرد.
• در صورت نیاز به داروهای ضد اسید با پزشک خود مشورت کنید.

 

بیشتر علائم بارداری با شروع سه ماهه دوم کاهش می­‌یابند. مشورت با پزشک متخصص درباره علائمی که می­‌توانند زندگی روزمره شما را با اختلال مواجه کنند، بسیار کمک کننده است. این کار به شما کمک می‌­کند تا آرامش روحی پیدا کنید و نگرانی بی مورد نداشته باشید. دسترسی آسان به یک پزشک مورد اعتماد و آگاه در طول دوران بارداری بسیار مهم است. شما در هر مرحله ممکن است با علائم جدید و متفاوتی رو به رو شوید که علاوه بر آزار جسمی، نگرانی و اضطراب روحی هم در پی داشته باشد. پیشنهاد ما به مادران باردار این است که از ابتدای بارداری، مشورت با یکی از پزشکان متخصص زنان و زایمان مشوِرَپ را آغاز کنند. سپس سوابق  بیماری‌­ها و وضعیت خود را با او در میان گذاشته و در صورت بروز علائم با او گفت‌­و­گو کنند. پزشکان متخصص مشوِرَپ با حوصله و دقت تمام سوالات شما را ­شنیده و پاسخ مناسب به شما ارائه خواهند کرد. حسن این خدمات ۲۴ ساعته بودن آن­هاست. شما در تمامی روزهای هفته و هر ساعت از شبانه روز که به مشاوره نیاز داشته باشید، می­‌توانید از طریق وب­سایت و اپلیکیشن مشوِرَپ به متخصص خود دسترسی داشته باشید. از طرفی اگر پزشک شما گفت‌­و­گو با پزشکی از تخصص دیگر را برای شما ضروری بداند، به راحتی می‌­تواند در کوتاه­ترین زمان ممکن به پزشک جدید دسترسی داشته باشید. این خدمات به آسانی و با کمترین هزینه، همیشه و همه جا در اختیار شما خواهد بود. با مشوِرَت امن و آسان مشورت کنید.

منابع

/https://www.healthline.com

/https://www.parents.com

رحم اجاره ای یا اهدایی، نوعی فن­اوری کمک باروری (ART) است که در آن یک زن به عنوان مادر جایگزین می­‌پذیرد تا یک جنین را که متعلق به زوج دیگری است، حمل کند و پس از زایمان، نوزاد را به والدین اصلی بازگرداند. در این روش، جنین با استفاده از تخمک و اسپرم تولید شده توسط والدین (یا اهدا کنندگان) مورد نظر تشکیل و به رحم جایگزین منتقل می­‎شود. اگر مادر واقعی تخمک مناسب نداشته باشد، می‌­توان از تخمک مادر جایگزین در صورت رضایت و صلاحیت او استفاده کرد. اما اگر والدین نخواهند که جنین هیچ ارتباط ژنتیکی با نوزادشان داشته باشد، می‌­توانند از تخمک اهدایی استفاده کنند. رحم جایگزین یک پروسه کاملا پیچیده است و مراحل مهم بسیاری برای اطمینان از تصمیم­‌گیری هر دو طرف وجود دارد، از جمله مشاوره گسترده، ارزیابی­‌های روان­شناسی و مشاوره حقوقی.

رحم اجاره‌­ای یا اهدایی در برخی از کشورهای جهان قانونی است؛ در مقابل برخی کشورها قوانین سختی در مورد آن دارند و با کسانی که به انجام آن مبادرت کنند، به شدت برخورد می­‌کنند. مثلا در کشورهای آلمان، فرانسه، اسپانیا، هلند، هند و ترکیه اهدای رحم یا اجاره آن امروزه غیر قانونی است. در انگلستان اجاره رحم به شکل تجاری قانونی نیست، اما اهدای رحم نوع‌­دوستانه زیر نظر سازمان‌­های مسئول مجاز است. استرالیا هم قوانینی مشابه انگلستان برای اهدای رحم وضع کرده است. رحم اجاره­‌ای یا اهدای رحم در آمریکا، روسیه، اوکراین و ایران چه به شکل دوستانه و چه تجاری مجاز و قانونی است.

در قانون کشور ما به طور مشخص از رحم اجاره‌­ای نام برده نشده، اما به طور کلی به پرورش جنین حاصل از زوج مشروع در رحم شخصی دیگر اجازه می­‌دهد. پس این عمل از نظر قانون جمهوری اسلامی ایران بلا مانع است.

متقاضیان استفاده از رحم جایگزین چه کسانی هستند؟

معمولا زوج‌­ها زمانی به سراغ اجاره رحم جایگزین می­‌روند که به صورت طبیعی، امکان باروری برای آن­ها وجود نداشته باشد یا پروسه حاملگی برای مادر بسیار خطرناک و حتی کشنده باشد. شرایط ویژه‎­ای وجود دارد که در صورت تطبیق یکی از آن­ها با شرایط زوج متقاضی رحم اجار‎ه‌­ای، امکان این کار برای آن­ها مجاز می‌شود:

 اختلال ساختاری شدید رحم

• وجود مشکلات حاد در بارداری­‌های گذشته مانند بارداری خارج از رحم یا پره اکلامپسی
•  عفونت شدید و درمان نشده رحم
•  برداشتن و خروج رحم به دلیل آسیب یا بیماری یا هیسترکتومی
• سابقه IVF مکرر ناموفق
• سقط جنین مکرر
• بیماری قلبی شدید یا سایر بیماری‎­هایی که بارداری را غیر ممکن یا خطرناک می­‌کند؛ مانند دیابت حاد، مشکلات ژنتیکی و…

 

مادر جایگزین باید چه شرایطی داشته باشد؟

برای کاهش خطرات احتمالی که در این فرآیند وجود دارد، مادر جایگزین هم باید شرایطی داشته باشد تا بتواند بارداری و زایمان موفقی را پشت سر بگذارد. مهم‌ترین شرایط مادر جایگزین عبارتند از:

•  زن نباید جوان­‌تر از ۲۵ سال باشد. بازه سنی مناسب برای این کار ۲۵ تا ۴۰ سال است اما این کار تا پیش از یائسگی هم امکان پذیر است. بعضی زوج‌­ها ترجیح می‌دهند که مادر خودشان (مادربزرگ) فرزندشان را حمل کند. در چنین شرایطی اگر مادر جوان­‌تر از سن یائسگی (۵۲ سال) باشد، می­‌تواند جنین فرزندش را حمل کند. البته همه افراد این شرایط را ندارند و حتما باید امکان این کار توسط پزشک و با آزمایش‎­های خاص بررسی شود.
•  فردی که می‌­پذیرد فرزند زوج دیگری را در رحم خود پرورش دهد باید یک بارداری طبیعی و زایمان موفق را پشت سر گذاشته باشد.
• مادر جایگزین نباید سابقه هیچ بیماری مرتبط با بارداری داشته باشد.
• قبل از انتقال جنین حداقل 6 ماه با والدینی که می­‌خواهد فرزندشان را حمل کند آشنایی و ارتباط داشته باشد.
•  مادر جایگزین و والدین واقعی باید از نظر مشکلات روحی و روانی بررسی شود و مشخص شود که از مشکلی که تصمیم گیری یا مراقبت از کودک را مختل می­‌کند، رنج نمی‌­برند.
• از تخمک فرد جایگزین نباید استفاده شود. در صورت نیاز به تخمک از تخمک اهدایی شخص ثالث استفاده شده و سلول تخم ایجاد شده در رحم جایگزین قرار داده می­‌شود. در رحم اجاره­‌ای به شیوه سنتی از تخمک مادر جایگزین استفاده می‌­شود، اما برای جلوگیری از ارتباط عاطفی مادر جایگزین با فرزند، بهتر است از تخمک اهدایی استفاده شود.

اجاره رحم و انتقال جنین به چه روش‌­هایی امکان پذیر است؟

جنینی که در رحم اجاره‌­ای جایگذاری می­‌شود تا رشد کند، به شکل‌­های مختلفی می­‌تواند تشکیل شود. نحوه تشکیل نطفه با توجه به شرایط پدر و مادر و مادر جایگزین و با نظر متخصصان مربوطه تعیین می­‌شود.

رحم اجاره‌­ای سنتی

در این روش، مادر جایگزین با استفاده از اسپرم پدر واقعی در محیط آزمایشگاهی با روش IVF، IUI یا ICSI باردار می‌­شود. فرزندی که به این طریق به وجود می­‌آید، از نظر ژنتیکی مشابه مادر جایگزین و پدر است، چون اسپرم پدر تخمک مادر جایگزین را بارور کرده است.

رحم اجاره‌­ای و بارداری به کمک اسپرم اهدایی و تخمک مادر جایگزین

در این روش، مادر جایگزین با استفاده از اسپرم اهدایی در محیط آزمایشگاهی با روش IVF یا IUI باردار می­شود. فرزند حاصل از این کار، از نظر ژنتیکی مشابه مادر جایگزین و مردی است که اسپرم اهدایی او را برای بارور کردن تخمک مادر جایگزین به کار برده‌­اند.

 رحم اجاره‎­ای و بارداری به کمک اسپرم و تخمک والدین واقعی

در این روش، اسپرم پدر با تخمک مادر در محیط آزمایشگاهی به روش IVF یا ICSI ترکیب شده و تخم یا جنین به وجود می‌­آید. به دلیل اینکه مادر واقعی به دلایل تایید شده پزشکی امکان حمل و پرورش جنین را در رحم خود ندارد، این جنین به رحم مادر جایگزین منتقل می­‌شود. فرزند حاصل از لحاظ ژنتیکی کاملا مشابه پدر و مادر واقعی خود خواهد بود.

رحم اجاره‎­ای و بارداری به کمک تخمک اهدایی

در این روش، از اسپرم پدر برای بارور کردن تخمک اهدایی استفاده می­‌کنند و سپس جنین حاصل به رحم مادر جایگزین منتقل می‌­شود. این روش برای افرادی قابل اجراست که مادر به دلایل پزشکی تخمک مناسب یا کافی برای بارداری نداشته و باید از تخمک اهدایی فردی دیگر استفاده شود. در این روش ژن‌­های پدر در خصوصیات ژنتیکی جنین نقش دارد ولی فرزند حاصل از نظر ژنتیکی هیچ ارتباطی با مادر و مادر جایگزین ندارد.

رحم اجاره‌­ای و بارداری به کمک اسپرم اهدایی

این روش وقتی انجام می‌­شود که پدر نتواند اسپرم کافی یا مناسب تولید کند. در این شیوه تخمک مادر واقعی را توسط اسپرم اهدایی بارور می­‌کنند و جنین حاصل را به رحم مادر جایگزین منتقل می­‌کنند. این جنین از نظر ژنتیکی مشابه مادر واقعی و مردی است که از اسپرم اهدایی او برای بارور کردن تخمک استفاده کرده‌­اند.

رحم اجاره‌­ای و بارداری به کمک جنین اهدایی

وقتی پدر قادر به تولید اسپرم و مادر قادر به تولید تخمک نباشد، برای تشکیل جنین، از اسپرم و تخمک اهدایی استفاده می­‌کنند. سپس جنین حاصل از این کار به بدن مادر جایگزین منتقل می‌­شود. نوزادی که در این شیوه متولد می­‌شود، از نظر ژنتیکی هیچ شباهتی به پدر و مادر واقعی خود نداشته و مشابه افرادی است که اسپرم و تخمک خود را اهدا کرده‎­اند. این روش برای زوج‌­های نامتعارف، هم­جنس، تک والد و شرایط خاص هم به کار می­‌رود.

 اجاره رحم نوع دوستانه

در این روش، مادر جایگزین می­­‌پذیرد به هر روشی که مناسب زوج نابارور است، باردار شده و فرزند حاصل را بدون ارتباط و چشمداشت مالی به آنان واگذار کند.

 اجاره رحم تجاری

در این روش، مادر جایگزین در قبال حمل نوزاد و واگذاری آن به زوج نابارور، مبلغی پول دریافت می‎­کند.

 

مراحل قانونی اجاره رحم

صلاحیت زوج متقاضی اجاره رحم و فرد اجاره دهنده باید توسط کارشناسان و کمیته­‌های مخصوص بررسی و در صورت تایید نهایی مجوز این کار به آنان داده شود.

بررسی پزشکی

در این مرحله زوج باید آزمایشات اولیه لازم را در زمینه توانایی باروری انجام داده و مشخص شود که هیچ روش درمانی در مورد باروری آن­‌ها موثر نیست. در این مرحله مادر جایگزین هم باید تست‌­های لازم را انجام دهد و شرایط باروری او توسط متخصص زنان و زایمان تایید شود.

ارزیابی پزشکی تکمیلی

در این مرحله آزمایشات تکمیلی پزشکی و روان­شناسی بر روی زوج و مادر جایگزین انجام می­‌شود تا شرایط آن­ها به طور قطعی تایید شود.

 

مشاوره ژنتیک

یکی از مراحل مهمی که پیش از اجاره رحم باید بررسی شود، انجام آزمایشات و مشاوره ژنتیک توسط مادر جایگزین و زوج مورد نظر است.

مشاوره حقوقی

این مرحله از این جهت مهم است که بایدها و نبایدها و وضعیت حقوقی این پروسه را برای زوجین و مادر جایگزین مشخص می‌­کند.

بررسی کمیته ویژه

پس از اینکه صلاحیت زوج و مادر جایگزین در مراحل قبل تایید شد، شرایط آن­ها در کمیته مخصوصی که معمولا در مراکز ناباروری کشور وجود دارد، بررسی شده و تصمیمات نهایی گرفته می‎­شود.

انجام روش­‌های کمک باروری

در صورت دریافت مجوز اجاره رحم، مرحله جایگزینی سلول تخم در رحم مادر جایگزین با روش­‌های مختلف انجام می‌­شود. IVF و IUI متداول‎­ترین روش‌­ها برای جایگزینی جنین هستند.

مراقبت‎­های حین بارداری

مادر جایگزین موظف است در طول 9 ماه، نهایت دقت و مراقبت را از جنین به عمل آورد و آزمایشات لازم و غربالگری‌­ها را طبق برنامه و به صورت منظم انجام دهد.

تولد نوزاد

پس از زایمان و انجام امور حقوقی لازم، نوزاد به پدر و مادر حقیقی تحویل داده می­‌شود.

 

آیا اجاره رحم از نظر شرعی جایز است؟

مشاوران حقوقی حاضر در مراکز ناباروری به زوجینی که به صحت این کار از نظر شرعی تردید دارند، مشاوره دقیق و کاملی ارائه می‌­دهند. گرچه نظرات مختلفی در این باره وجود دارد، اما بسیاری از مراجع تقلید انجام این کار را در شرایط ضروری و با رعایت موازین شرعی مجاز می­‌دانند.

هزینه اجاره رحم چقدر است؟

به طور کلی، هزینه رحم اجاره‌­ای یا رحم اهدایی در کشورهای آسیایی در مقایسه با کشورهای اروپایی و امریکایی ارزان­‌تر است. ایران از نظر قیمت و هزینه یکی از بهترین کشورهای مقصد برای رحم اجاره‌­ایست که شانس موفقیت و کیفیت خدمات ارائه شده بالایی دارد.

اگر در این زمینه نیاز به اطلاعات بیشتر و کامل‌­تری دارید، می‌­توانید همین حالا از طریق وب­سایت و اپلیکیشن مشوِرَپ با یکی از متخصصان این سامانه در حوزه نازایی مشاوره کرده و سوالات خود را از ایشان بپرسید و در کمترین زمان ممکن پاسخ سوالاتتان را دریافت کنید.برای دریافت اپلیکیشن مشوِرَپ هم می‌­توانید به بخش دانلود اپلیکیشن در صفحه نخست سایت مراجعه کنید.

 

منابع

ivf.com.au

yasa.co

دفع پروتئین از طریق ادرار یکی از مشکلات دوران بارداری است. دوران بارداری دوران بسیار حساسی‌ست که بدن خانم‌های باردار را دچار تغییرات فراوانی می‌کند. آگاهی افراد نسبت به این تغییرات و شناخت کافی نسبت به آنها بسیار مهم است. یک مادر باردار باید بداند که در طی ماه‌های بارداری چه تغییراتی پیش روی او خواهد بود، کدام‌یک از این آنها طبیعی هستند و در صورت رخ دادن چه تغییراتی نیاز به مشورت با پزشک خواهد داشت. دانش کافی نسبت به این مسائل، به او در گذراندن دوره بارداری موفق کمک فراوانی خواهد کرد. یکی از مشکلاتی که بسیاری از زنان در دوران بارداری با آن مواجه می‌شوند، دفع پروتئین از طریق ادرار است که پروتئینوری (Proteinuria) هم نامیده می‌شود. این عارضه به خودی خود بیماری نیست ولی می‌تواند زنگ خطری درباره سلامتی مادر باردار باشد.

دفع پروتئین از طریق ادرار در دوران بارداری به چه معناست؟

کلیه‌ها در حالت طبیعی باید سموم و مواد زیاد را از بدن دفع و مواد مفید و مورد نیاز بدن از جمله پروتئین را جذب کنند. اگر در روند نرمال عملکرد کلیه‌ها اختلالی ایجاد شود، مواد مورد نیاز بدن ممکن است به ادرار وارد شده و از این طریق دفع شوند. در همه زنان به صورت روزانه مقداری پروتئین از طریق ادرار دفع می‌شود که طبیعی است. در بعضی موارد هم ممکن است نشانه عفونت جزئی ادراری باشد. مقدار پروتئین دفعی در دوران بارداری دو برابر شده و به ۳۰۰ میلی‌گرم در روز می‌رسد. این مسئله چند دلیل دارد:

– فشار مضاعف بر کلیه‌ها
– افزایش حجم خون در بدن
– استرس ناشی از بارداری

در طول دوران بارداری، پزشک به طور منظم از مادر باردار می‌خواهد که آزمایش ادرار انجام دهد. این آزمایش بسیار مهم است، چون به تشخیص و بررسی هرگونه آسیب به کلیه‌ها یا سایر عوارض دوران بارداری کمک می‎کند. اگر میزان پروتئین دفع شده از طریق ادرار یک زن باردار به بیش از ۳۰۰ میلی‌گرم در روز برسد، نشان دهنده وجود یک مشکل در عملکرد صحیح کلیه‌هاست.

دفع پروتئین از طریق کلیه‎ها در دوران بارداری (پروتئینوری) چه علائمی دارد؟

به وجود آمدن تورم در دست‌ها، پاها و صورت و ادرار کف‌آلود از اولین علائم و نشانه‌های دفع پروتئین از طریق کلیه‌ها است. اگر تست‌های ادراری به طور منظم انجام نگیرد یا وجود این علائم نادیده گرفته شوند، این عارضه می‌تواند پیشرفت کند و به پره اکلامپسی تبدیل شود. در این صورت علاوه بر علائم ذکر شده، ممکن است که مادر باردار دچار عوارض دیگری شود که نیاز به بررسی فوری پزشکی دارد؛ از جمله:
– درد بالای شکم
– سردرد
– استفراغ
– تاری دید
– افزایش فشار خون
– ورم شدید دست و پا

 

انواع پروتئینوری

دو نوع پروتئینوری وجود دارد:

مزمن

پروتئینوری مزمن به نوعی از آن اطلاق می‌شود که پیش از بارداری وجود داشته و بارداری باعث تشدید آن شده است. این عارضه معمولا به دلیل بیماری‌های کلیوی ایجاد می‌شود.

موقت
پروتئینوری موقت، در طول دوران بارداری و نه پیش از آن بروز می‌کند.

چه عواملی در دفع پروتئین از طریق ادرار در دوران بارداری نقش دارند؟

در ادامه به دلایلی اشاره می‌کنیم که باعث دفع پروتئین از طریق ادرار در زنان باردار می‌شود. این دلایل عبارتند از:

عفونت کلیه یا مجاری ادراری

دفع پروتئین یکی از نشانه‌های وجود عفونت در کلیه یا سیستم ادراری زنان است. وجود عفونت در این اندام‌ها همواره مهم است، اما در دوران بارداری، حساسیت این ارگان‌ها بیشتر است و باید فورا نسبت به درمان اقدام شود. فرد مبتلا به عفونت ادراری ممکن است دچار تکرر ادرار شود، دائما احساس دفع ادرار داشته باشد و یا در حین ادرار دچار سوزش شود. اگر عفونت در این مرحله درمان نشود، کلیه‌ها را درگیر خواهد کرد. از علائم عفونت کلیه می‌توان به کمردرد، تب و لرز و استفراغ اشاره کرد.

 پره اکلامپسی (Preeclampsia)

اصلی‎ترین عامل وجود پروتئین در ادرار زنان باردار، پره اکلامپسی است. این عارضه معمولا بعد از هفتم بیستم بارداری و با فشار خون بالا خود را نشان می‎دهد. پره اکلامپسی در صورت کنترل نشدن، عوارضی چون سردرد، شکم درد، تهوع، تاری دید و تورم دست و صورت ایجاد می‌کند و یا ممکن است باعث ایجاد مشکل در فعالیت طبیعی کلیه‌ها، کبد، ریه، مغز و قلب شود. اگر پره اکلامپسی درمان نشود، می‎تواند به اکلامپسی منجر شود.

اکلامپسی (Eclampsia)

یک وضعیت اورژانسی است که با تشنج همراه است. این عارضه نیاز به مداخله فوری پزشکی دارد.

سندروم هلپ (HELLP)

این واژه مخفف همولیز، افزایش آنزیم‌های کبدی و کاهش پلاکت خون است. این عارضه معمولا با پره اکلامپسی ایجاد می‌شود و علائم مشابهی دارد. اما در بعضی از مواقع ممکن است به تنهایی ایجاد شود. مهم‌ترین عارضه سندروم هلپ در صورت درمان نشدن، زایمان زودرس یا تولد نوزاد با وزن کم است.

 سایر عوامل

بعضی از بیماری‌های خودایمنی مثل آرتریت روماتوئید یا لوپوس، بیماری‌های مزمن کلیوی، کم آبی بدن، دیابت و استرس بیش از حد هم از عواملی هستند که ممکن است به دفع پروتئین از طریق ادرار منجر شوند.

روش تشخیص پروتئینوری چیست؟

به چند روش می‌توان وجود پروتئین در ادرار را شناسایی کرد:

تست دیپ استیک

برای این آزمایش از نوارهای آغشته به مواد شیمیایی استفاده می‌کنند که پس از قرار گرفتن در ظرف محتوی ادرار، در صورت وجود پروتئین در ادرار، تغییر رنگ می‌دهند. میزان پروتئین در این تست با ۴ سطح مشخص می‌شود که سطح 4 نشان دهنده میزان بالای پروتئین است.

تست پروتئین ادراری ۲۴ ساعته

در این روش نمونه ادرار طی ۲۴ ساعت در ظروف مختلف جمع‌آوری و برای بررسی به آزمایشگاه ارسال می‎شود. معمولا اولین ادرار صبحگاهی برای این آزمایش مورد نیاز نیست. اگر میزان پروتئین در ادرار فرد باردار بیش از ۳۰۰ میلی‌گرم باشد، نتیجه باید توسط پزشک بررسی شود.

 آزمایش نسبت پروتئین ادرار به کراتینین (UPCR)

نسبت پروتئین ادرار به کراتینین یک روش نسبتا قابل اعتماد، دقیق و آسان برای تعیین مقدار پروتئین دفع شده از طریق ادرار است که توانسته تا حدود جایگزین تست ۲۴ ساعته شود. این روش به دلیل دقت بیشتر، تکرار پذیری و عدم نیاز به جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته روشی مناسب برای تعیین کمیت پروتئینوری است.

 آزمایش نسبت آلبومین به کراتینین (UACR)

این روش جایگزینی برای تست UCPR است. این تست را به کمک یک دستگاه تجزیه کننده خودکار انجام دهند و نتیجه آن معمولا با نتیجه تست ۲۴ ساعته مطابقت دارد.

 به چه روش می‌توان دفع پروتئین از طریق ادرار را در زنان باردار کاهش داد؟

برای درمان و کنترل این عارضه باید در ابتدا و به کمک پزشک علت این مسئله را یافت و در صدد رفع آن برآمد. پیشتر گفتیم که پروتئینوری بیماری نیست، بلکه نشانه وجود بیماری است. بنابراین با رفع علت اصلی، میزان پروتئین دفع شده از طریق ادرار هم کاهش خواهد یافت. مهم‌ترین روش‌های درمانی بر اساس علت به وجود آورنده این عارضه، کنترل فشار خون، ورزش منظم، مصرف آب کافی، کنترل دیابت و مصرف آنتی بیوتیک –درصورت وجود عفونت ادراری- است.
روش‌های دیگری نیز برای کنترل و یا حتی پیشگیری از این عارضه پیشنهاد می‌شوند؛ مانند:

 محدود کردن مصرف نمک

هرچه میزان نمک مصرفی توسط خانم‌های باردار افزایش یابد به همان نسبت دفع پروتئین از طریق کلیه‌ها نیز بیشتر خواهد شد. گرچه میل به خوردن غذاهای شور در دوران بارداری بالا می‌رود، اما مادران باردار باید آگاه باشند که برای حفظ سلامت خود و جنین باید تا حد امکان مصرف این ماده را کاهش دهند و از غذاهای آماده و فست فودها، خیار شور، چیپس و پفک استفاده نکنند.

کنترل مصرف شکر

حذف خوراکی‎های شیرین به ویژه شیرینی‌های صنعتی، می‌تواند به بهبود عملکرد کلیه‌ها کمک کرده و خطر ابتلا به انواع عفونت‌ها را کاهش دهد.

مصرف آب کافی

غلیظ شدن ادرار که در اثر نوشیدن مقدار کم آب رخ می‌دهد باعث آسیب به کلیه‌ها شده و ریسک ابتلا به عفونت‌ها را افزایش می‌دهد. اگر کلیه‌ها به درستی کار کنند، دفع پروتئین رخ نخواهد داد.

رعایت بهداشت فردی

تمیز و خشک نگه داشتن دستگاه تناسلی یکی از راه‎های موثر در حفظ سلامت این اندام، کلیه‌ها و مثانه است. چون محیط مرطوب این ناحیه برای رشد انواع عفونت‌ها بسیار مناسب است و هر نوع عفونت می‌تواند آسیب‌های فراوانی به آن‌ها وارد کند. برای حفظ سلامت دستگاه تناسلی، حتما پس از هر بار رفتن به دستشویی، بدن خود را با دستمال تمیز و نرم کاملا خشک کنید.

کاهش وزن

افراد دچار اضافه وزن مستعد ابتلا به دیابت و فشار خون هستند. این بیماری‌ها با ایجاد پره اکلامپسی مرتبطند که این بیماری هم باعث دفع پروتئین از ادرار می‌شود. کاهش وزن می‌تواند ریسک ابتلا به این بیماری‌ها را کاهش دهد.

داشتن آرامش و استراحت کافی

سعی کنید از مسائلی که به شما استرس وارد می‌کند دوری کنید و در آرامش به استراحت بپردازید. البته داشتن فعالیت بدنی مناسب هم به رفع مشکلات مرتبط کمک شایانی می‌‎کند. استراحت کافی باعث می‌شود برای انجام تمرینات بدنی انرژی داشته باشید.

جمع بندی

دفع پروتئین در دوران بارداری یکی از عوارض این دوران است که به تنهایی بیماری تلقی نمی٬شود، در نتیجه درمان مستقیمی ندارد؛ اما می‌تواند نشانه مشکلات جدی در کلیه‌ها و مجاری ادراری باشد. نکته مهم در این امر یافتن علت ایجاد این عارضه و درمان آن است. این کار باعث کنترل دفع پروتئین از طریق ادرار خواهد شد. خانم٬های باردار باید تحت نظر پزشک متخصص یا مامای با تجربه باشند و به طور منظم تست ادراری انجام دهند تا در صورت بروز مشکل، بتوانند بلافاصله و به موقع نسبت به درمان آن اقدام کنند.
سهل٬انگاری در رفع این عارضه ممکن است منجر به تولد نوزاد کم وزن، زایمان زودرس یا بروز مشکلات جدی کلیوی، قلبی، کبدی و ریه در مادر شود. شما می‌توانید هم اکنون، برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره با مشاوران متخصص، از سامانه خدمات آنلاین سلامت مشوِرَپ استفاده کنید. این سامانه با پاسخگویی ۲۴ ساعته، در تمام روزهای هفته و بدون تعطیلی آماده ارائه خدمات مشاوره و سلامت به کاربران است.
با مشوِرَپ امن و آسان مشورت کنید.

منابع

oatext.com
journals.sagepub.com
parenting.firstcry.com

کمبود ویتامین دی در زنان عوارض مختلفی ایجاد می‌کند. ویتامین دی یکی از مهم‌ترین ویتامین‌های بدن است. برخلاف سایر ویتامین‌ها، دی مانند یک هورمون عمل می‌کند و تک تک سلول‌های بدن گیرنده‌ای برای دریافت آن دارند.

فیبروم نشانه‌هایی چون احساس درد و فشار در لگن، خونریزی‌های زیاد و غیر‎طبیعی در عادت ماهیانه دارد. اما با مشاهده این علائم نباید نگران شد؛ چرا که در نیمی از موارد فیبروم رحمی مشکلی برای خانم‎ها ایجاد نمی‌کند و تنها باید با انجام سونوگرافی، هر ۶ ماه یک‎بار، توسط پزشک بررسی شود. در صورت ایجاد مشکل به دلیل رواج بالای این بیماری، درمان‌های مختلفی هم برای آن وجود دارد.